| Eserin Konu Başlıkları | [Mukaddime]: -Hz. Peygamber’e övgü -Tüm kainat -Melekler -Yedi göğün isimlerine dair işaretler -Aşere-i mübeşşere’ye övgüler -Hülefa-i Râşidîne övgüler -Ashab-ı kirama övgüler -Kitabın telif sebebi: Bu bölümle birlikte müellif eserin asıl kısmına geçmektedir. [Konular] 1-6. Dünya ve içindekileri kötüleme, ecelden şikâyet duyma, şefkat ve affa dair işaretler, nefsin hatalarını itiraf etme: tevbihât, teessüfât, tenbîhât, dünya’nın kaynağına dönme, âlimler meclisine rağbet etme: tevbihât: teessüfât: tenbihât. 7-12. Kusûr-u hâl’i itiraf etme, ömrü faydasız ilim öğrenmekle geçirme (Lâleli, nr. 01611), işârât-ı ma‘rifet-i hakīkīyye, vasf-ı hâl, tenbîh-i latîf, ezelî kazaya dair işaretler. 13-18. İşârât-i şemme-i tevhîd, rabbin nimetlerine dair işaretler, zenginliğin kötülenmesi ve mal çokluğu, Allah’ın belâ (göndermesinin) nimet olduğunun açıklaması (Lâleli nüshasına göre), gafillerin kınanması, azletmenin/uzletin övülmesi. 19-24. Halvetin övülmesi (Lâleli nüshasına göre), aklı hevâ’ya tercih etmeye dair işaretler, zulmün yerilmesi: tevbîhât: tenbîhât, öfkeye sahip çıkmaya teşvik, hikmetli sözler, heveslerin tercih edilmesinin yerilmesi, duyuların tercih edilmesinin yerilmesi (Lâleli nüshasına göre), 25-30. Haramı terketmenin açıklaması, nefsin kötülükleri, kalb hastalıklarının ilaçlarına dair işaretler, kalbin diri olduğuna dair işaretler/ kalb doktorlarına dair işaretler (Lâleli nüshasına göre), ilim (eğitimini) tamamlamayla meşgul olmayı teşvik etme. 31-36. İşaret lisân-ı hâl: Bu bölümde bazı "bülbül, tavus, hüdhüd, güvercin vb." kuşların "lisân-i hâl"inden bahsedilmektedir, köpeğin sembolüne dair işaretler (Lâleli nüshasına göre), insanlardan (ilişiğini) kesenlerin kötülenmesi, arapça ve diğer (dillerde) fütüvvet’in terimlerine dair işaretlerle birlikte tenbihler (Lâleli nüshasına göre), fukahâ’nın ıstılahlarına dair işaretler (Lâleli nüshasına göre), âhiret âlimlerinin vasıfları. 37-42. Nefsin bedenî kuvvelerinin nefsin kemâlinin isti’dâdı oluşu, Âdem’in yaratılışından maksadın "hakikati muhammediyenin ortaya çıkması" olduğuna dair işaretler (Lâleli nüshasına göre), eşyanın kaynağının Allah’ın inâyeti olduğuna dair işaretler, işaret nazar…: tevbîhât, tenbîhât, hoca’ya hürmet etmeye dair işaretler (Lâleli nüshasına göre), sadakaya teşvik etme. 43-48. Hikmet-i hakikiyeye dair işaretler, iman ve tasdik’in ayrılması, na‘t-i kırâat-ı kerîm, havf ve recâya dair işaretler, kişinin ömrünün milletin hizmetine sarfetmesinin caiz olduğuna dair işaretler, akıllı kimsenin kendisine yoldaş edinmeye çalışması gerektiğinin açıklanması 49-54. Şiirin kötülenmesi (Lâleli nüshasına göre), derin hikmetli sözler (Lâleli nüshasına göre), Eflatun’a nispet edilen sözler (kelimât-ı efaltûniyye), konuşmacının halinin vasıflarına dair işaretler (Lâleli nüshasına göre), her şeyin kendi yerinde güzel oluşu, akıllıların tenbihleri. 55-60. Kanaatın övülmesi (Lâleli nüshasına göre), ahlâkın içeriğine dair işaretler (Lâleli nüshasına göre), güzel ahlâkın teşvik edilmesi, amel-i salih’in teşvik edilmesi, infak etmede cömert olmanın teşvik edilmesi (Lâleli nüshasına göre), taklid ehlinin yerilmesi. 61-66. Âlimlerin kısımları ve kötü âlimlerin yerilmesi, müneccim ve doktorun durumuna dair işaretler, faziletin neseple değil kabiliyetle olduğunun beyanı, zalim hükümdarın yerilmesi, zenginin hakkına tama’ etmenin yerilmesi (Lâleli nüshasına göre), günahkâr dilencinin ve cimri zenginin yerilmesi. 67-72. Alay ve mizahın yerilmesi, kınamanın yerilmesi ve, cömert insanların övülmesi, imanın bir kısmının zayıflığı, derin hikmetli sözlere başvurma, dünyanın faniliğine dair işaretler: teessüfât, dünyayı şikâyet etme. 73-78. Kanaatin övülüp yerilmesi (Lâleli, nüshasına göre), dünyayı ummanın ayıplanması, sünnete göre amel etmeye teşvik etme, ilim ve amelin övülüp cahilliğin yerilmesi, susmanın övülüp sözü uzatmanın yerilmesi. 79-84. Nasihat bazen çok basit nedenlerden dolayı da olabilir (Lâleli nüshasına göre), vasfü’l-hâl, yol gösterici sözler: Tenbîhât, tevbenin teşvik edilmesi, ihsanın teşvik edilmesi, derin hikmetli sözler. 85-90. Hüsn-i adâb, sadakatın korunmasının teşvik edilmesi, hikmetli sözler, sadakatın övülmesi, öfkenin kötülenmesi, dini eksilten müteşeyyihler. 91-99. Hükümdarların nasihatleri, zülmün engellenip adaletin tesis edilmesi, hükümdarlarda cömertliğin/seha övülmesi, Allah’ın hükümranlığına dair işaretler öldürmekten mümkün olduğunca uzaklaştırma, hükümdarların ahlâkına/âdâb dair işaretler, vezirler/başkanların ahlâkına dair işaretler, bozgunculuk yapan başkanın yerilmesi, hükümdarların yerilmesi. 100-105. Kalbe/vicdanın sözünü dinlemeye dair işaretler riayet etmeye, suretlerin yardımının açıklanması, tevhîd, ehlullah’ın övmesi, kalp ehlinin gözünden düşme, ehlullah’ın ahlâkı. |
