| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Bu eser el-Hikmetü’l-hâlide adıyla da tanınmaktadır. Bu nüshanın başındaki kayda göre Fars, Hint, Arap ve Rum hikemiyatından oluşan bu kitap, Melik Evşehnec’in vasiyeti olarak sonrakilere bırakıldı, onu lisan-ı kadimden Farsça’ya İran Meliki'nin veziri Gencer b. İsfendiyar, Arapça’ya ise Hasan b. Sehl çevirdi ve İbn Miskeveyh tamamladı. İbn Miskeveyh, Câhiz’ın İstitâletü’l-fehm adlı kitabını okurken Câvidân-hıred adında bir kitaptan övgüyle bahsedildiğini görünce onu merak etmiş ve Fars’ta bulduğunu söylemiştir. Kitabı inceleyince Fars, Hint, Arap ve Rum hikemiyatınının birçok örneklerini görmüştür. |
| Eserin Konu Başlıkları | 1. Farslar hikemiyatı, Büzürcmühr âdâbından, Kisra Kubaz’ın hikemiyatından, Büzürcmühr’ün Kisra’ya kitabı, Enûşirvan’ın etkisi olan hikemiyat, Melik Lebehmen hikemiyatından, diğer Fârisî hakimlerin sözleri, Farslar’dan diğer öğütlerdir-. 2. Hint hikemiyatı. 3. Arap hikemiyatı-Peygamberimizin hadisleri, Ali b. Ebû Tâlib’in etkileri, tâbiîn ve Hasan-ı Basrî ve Sadr-ı Evvel’in hikemiyatı, sûfîlerin işaretleri, akıl, ilim ve din, bazı melik ve ediplerin lafızları, çeşitli (müteferrika) sözler, Lokman’ın oğluna öğütleri, çeşitli sözler, Kabs b. Saâde’nin oğluna öğütleri, Hasan-ı Basri’nin sözlerinden, Cahiliye Arapları’nın hikemiyatından, Eksem b. Sayfi’nin sözleri, Kılet’in vefat etmek üzereyken söyledikleri, Hakim’in öğütleri, hediyenin zemmi, bazı mutasavvıfların sözleri, Arap hikemiyatı ve meselleridir-. 4. Rum hikemiyatı –Sokrat, Hermes, Diyucanes, Batlamyus, Eflatun’nun öğrencisi Aristoteles’e vasiyeti, Aristoteles’in İskender’e vasiyeti, Zehebî diye bilinen Pisagor’un vasiyeti, Kābis-i Eflatunî ve bulmacası, Sokrat ve Eflatun’dan hikâyeler, Aristoteles’in bir sahifede yazdığı ve İskender’e öğrettiği âdâp, Eflatun’un İshak b. Huneyn tarafından nakledilen öğütleri, Aristo ve İskender’in elçisi, Sokrat’ın hikemidir-. 5. Günümüz müslümanlarının hikemiyatı -vasiyyet, Fasıl, bir diğer Fasıl, İbnü’l-Mukaffa‘ın âdâbı ve öğütleri, Ebû Nasr Fârâbî’nin, kendilerine uygulayan insanların tamamına faydalı olacak öğütler hakkında kelamı. 6. Hâtime-Eflatun’un sözleri, Ebû Hasan el-Âmirî’nin öğütleri, Câhiz ve diğerlerinin farklı sözleri- |
