| Eserin Konu Başlıkları | A. [Ünvan]: Unvân-ı müslümânî. Birinci Ünvan: Nefsin bilgisi/kendini tanıma: kalbin bilgisi ve onun neferi/asker, kalbin halleri/acaib, Allah’ı tanımada/marifetullah insan/Âdem oğlu için mutluluk ve lezzet, bedenin bileşiminin bilgisi ve cerrahî ilmi içinde hakkında konuşulan uzuvların menfaatleri, nefsin kendi makam ve mertebelerini bilmesi ve bilmemesi… vb. birçok konu ele alınmıştır. İkinci Ünvan: Marifetullah/Allah’ı tanıma: onu tanımanın anahtarı nefsini tanımaktır, insanın mutluluğunun delili Allah’a kulluk, ruhun sırları ve onların açıklanıp açıklanmayacağı, arş, kürsü ve semâ’nın meleklerle ilişkisi, kabir azabı, yolunu şaşıranlara öğütler …vb. birçok konu ele alınmıştır. Üçüncü Ünvan: Dünya’yı bilmek: dünya-âhiret ilişkisi, bedenin dünyadaki ihtiyaçları, dünyanın hakikati, hakların yönetimi, dünya bir misafirhanedir, dünya ve âhiret lezzetleri … vb. Dördüncü Ünvan: Âhiret’i bilmek: âhiretin hakikati, ölüm ve hayat, ölümün hakikati, insan ruhu, bedenin kusurlu olması kişinin şahsını-mahiyetini kusurlu kılmaz, helak olmak, hayvânî ruh ve insanın mizacı, insânî ruh, insânî ruhun ölümden sonraki durumu/haşr, kabir azabı, ahlâk-ı zemime, kabir azabı ve dünyayla ilişkisi, cismani ve ruhanî azab vb. B. [Rükûnlar] 1. Rükn: İbadet 1-5. Asıl: İtikad, bilgi/ilim, temizlik, namaz, Zekât. 6-10. Asıl: Oruç, hac, Kur’ân-ı Kerîm okuma, zikrullah/Allah’ı anma, virdler. 2. Rükn: Muâmelât âdâbı 1-5. Asıl: Yemek yeme âdâbı, evlilik ve (evliliğe dair bazı konular), ticaret âdâbı ve kazanç, helâl-haram ve (bu ikisi arasında bulunan) şüpheli şeyler, kardeşlik, arkadaşlık ve komşuluk haklarına riâyet etme. 6-10. Asıl: Uzlete çekilme âdâbı, yolculuk türleri ve yolculuk âdâbı, semâ’ ve vecd âdâbı, emir bi’l-ma‘arûf ve nehiy ani’l-münker, yöneticilerin nasıl olacağı. 3. Rükn: Mutluluğa giden yoldaki engeller/helak ediciler. 1-5. Asıl: Nefsin riyâzeti ve kötü ahlâktan temizlenmesi, mide ve fercin aşırı arzularına kırma, konuşmanın şerefi ve dilin afeti, kin, haset ve öfke, dünyaya sevgisinin bütün günahların başı olması. 6-10. Asıl: Mal toplamak ve tamahkar olmanın ilacı/tedavisi, makam ve mevki hastalığının ilacı/tedavisi, ibadet ve itaatta riyâkar olmanın ilacı/tedavisi, ucub ve kibrin ilacı/tedavisi, dalâlet, gurur ve gafletin ilacı/tedavisi. 4. Rükn: kurtuluş ve mutluluk. 1-5. Asıl: Tevbe, sabır ve şükür, havf ve recâ, fakirlik ve zühd, niyet, sıdk ve ihlâs. 6-10. Asıl: Muhasebe ve murakabe, tefekkür, tevhîd ve tevekkül, huâbet, şevk ve rızâ, ölümü hatırlama ve kıyamet halleri. |
