Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Manzum olarak kaleme alınan eser farklı alanlarda çeşitli konuları ele almakla birlikte tüm eser bütünüyle düşünüldüğünde eserde ağırlıklı olarak ahlâkın ele alındığını söyleyebiliriz. Birtakım "sıfat/vasıf"lar üzerinde duran eser Allah kelamından, peygamber, ashab ve meşayihin vasıflarına; eğitimden eğitimin öznesi olan akıl ve nefsin vasıflarına; nasihat, adalet, kötü fiiller vb. çeşitli ahlâkî konulara değinilmiştir. Eser yukarıdaki konulara ve manzum şekilde kaleme alınmasına bakıldığında "mesnevi" tarzı ahlâk eserleri içerisinde değerlendirilebilir. Eser toplam on babtan müteşekkildir. |
Eserin Konu Başlıkları | 1-5. Bab: Tevhîd, temcid, tenzih, takdis, Allah’ın kelâmı, Hz. Peygamber’e naat, aklın sıfatları ve faziletleri, ilmin ve peygamber ashabının faziletleri. 6-10. Bab: Küllî nefs ve aklın kemâlinin mertebeleri, felek ve burcların vasıfları ve kalb ve aşkın dereceleri, sultan behram şah’a ve devlet erkanına övgüler, hikmet ve meseller, kitabın tasnifi. Eserde işlenen detaylı konu başlıkları ise şunlardır: 1-5. Allah’ın kelamının vasfı, Hz. Peygamber’e övgüler, Sıddîk’in(Hz. Ebû Bekir) vasfı. 6-10. Faruk’un(Hz. Ömer) vasfı, Zünnureyn’in(Hz. Osman) vasfı, Ali Murtaza’nın vasfı, nasihat, adalet. 11-15. Şeyhin vasfı ve irşâd, pir’in irşâdı, sâlik’in eğitimi, aklın vasfı, nefs’in vasfı. 16-20. Akıl ve nefsin izzeti, ilmin beyanı, aşkın ve âşıkların vasıfları, kalbin vasfı, evliya’ın hali. 21-25. İnsanın vasfı, sır, dünyanın kötülüğü/kötülenmesi, kötü vasıf ve fiilerin kötülenmesi/mezemmet. 26-30. Gilman ve nisvan kötülüğü, felekler ve yıldızlar/nücûm, fizik, vehm ve hayâl âlem(ler)inin vasıfları, neseb. 31-36. Sohbetine sığınma, akraba ve kardeşlerin vasıfları, yakınlığı/akrabalık/karabet, sûfîlerin yakınlığı, fukahânın yakınlığı … vb. |