Telif
el-Kelimâtü’l-vecîze müştemiletün alâ nüketin latîfetin fî’l-ilm ve’l-amel
Yazar : İbn Kemmûne
Detaylar
| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 229 |
| Eser Adı | el-Kelimâtü’l-vecîze müştemiletün alâ nüketin latîfetin fî’l-ilm ve’l-amel |
| Müellif Tam Künyesi | İzzüddevle Sa‘d b. Mansûr b. Sa‘d el-İsrâilî el-Bağdâdî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | İbn Kemmûne |
| Yüzyıl (Hicri) | 7. |
| Yüzyıl (Miladi) | 13. |
| Vefat Tarihi Hicri | 683 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1284 |
| Dil | Arapça |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Baskısı | A Jewish Philosopher of Baghdad: Izz al-Dawla Kammūna and His Writings içinde, nşr. Reza Pourjavady-Sabine Schmidtke, Leiden: Brill, 2006, s. 139-185. |
| Eserin Çevirisi: Türkçe | Mustakim Arıcı, "Ahlâk ve Siyaset Üzerine Düşünceler", İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 25 (2011) s. 167-188. |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Eserin adında da anlaşılacağı üzere eserde özet olarak ilim ve amel işlenmektedir. Müellif eserinin tasnifini de bu iki başlık üzerine kurar. Eserde verilen "ilim" ve "amel" kavramları klasik felsefî tasnif şekli olan nazarî hikmet ve amelî hikmete tekabül etmektedir. Bu benzerliği yapma imkânını sağlayan husus ise konuların felsefî tarzda işlenmesidir. Bunun dışında eserde dinî-tasavvufî ahlâk eserlerinde görülen konu başlıkları da yer almaktadır. |
| Eserin Konu Başlıkları | [Birinci Bölüm]: El-Cümletü’l-ulâ fî’l-ilm [Nazarî hikmet] Bu bölümde nazarî ve amelî hikmetin tanım ve tasnifini yapan Müellif bunu iki başlık/bâbda anlatır. Birinci Bâb: "Müdebbirü’l-âlem, vâcibü’l-vucûd" olan tanrının birliğinin ispatı ve onun celâl sıfatlarının ve inayetinin açıklanması. Bu bab kendi içinde beş ayrı fasla ayrılır. İkinci Bâb: Maddeden mücerred nefsin ahvalleri tecerrüdünün gerçekleştirecek şeyler ve onun (ahirete) nakli, ölümden sonra yok olmayacağı, saâdetinin keyfiyeti, ve onun kemâli (sözlerinin) ispatı: Bu bab kendi içinde beş fasla ayrılır. 1-5. Fasıllar: Nefsin keyfiyeti, tecerrüdü, bedenle/maddeyle ilişkisi, nazarî yetkinleşmesi, onun ölümden sonraki vb. husundaki nefsin nazarî planda kalan ahvali hakkındadır. [İkinci Bölüm]: El-Cümletü’s-sâni fî’l-amel [Amelî hikmet]: "Nazari hikmet" bölümünde de olduğu gibi iki bâb şeklinde tasnif edilen bölümün ilk bâbı nefsin/bireyin ameli planda tekâmül ve ahvalinden bahseder. İkinci bâb ise "siyasetü’l-medeniyye" de denebilecek olan ilm-i siyaseti içerir. 1. Bab: Nefsin durumunun düzeltilmesi, yönetilmesi ve huyların itidalde tutulması. Beş ayrı fasla ayrılan bölümün fasl başlıkları şöyledir: 1. Fasl: Tevbe, ibadet, zühd ve bunlarla ilgili hususlar. 2. Fasl: Azaların günahlardan korunması ve takva. 3.Fasl: Kalbin kendine has (afetlerden) hastalıklardan korunması: tûl-i emel (uzun emel), haset, kibir, gadap, mal, makam mülk sevgisi, acelecilik …). 4. Fasl: El-makāmât (Melekeler). 5. Fasl: Huyların güzel ve dengeli olması. 2. Bâb: Ev ve siyaset ahlâkıyla ilgili ana ilkeler. 1. Fasl: Toplumsal hayatın faydası, dayanışmanın gerekliliği ve yasası. 2. Fasl: Devlet başkanı ve valilerin idarede yararını görecekleri bireysel ahlâk. 3. Fasl: Yönetim kadrolarının düzeltilmesi ve halkın idaresi. 4. Fasl: Adalet ve merhametin faydası, gerekliliği ve hikmeti. 5. Fasl: Valilerin yönetimde dikkat edeceği metodlar. |
| Notlar | Detaylı bilgi için bk. Ahlâk ve Siyaset Üzerine Düşünceler, trc. Mustakim Arıcı, İstanbul Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi içinde, sy. 25 (2011), s. 167-188. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Felsefî Ahlâk |