Telif

el-Fevâid

Yazar : İbn Kayyim el-Cevziyye

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 260
Eser Adı el-Fevâid
Müellif Tam Künyesi Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Ebû Bekir İbn Kayyim el-Cevziyye
Müellif Bilinen Kısa Adı İbn Kayyim el-Cevziyye
Yüzyıl (Hicri) 8.
Yüzyıl (Miladi) 14.
Vefat Tarihi Hicri 751
Vefat Tarihi Miladi 1350
Dil Arapça
Eserin Türü Telif
Eserin Baskısı nşr.. Ahmed Ratib Armuş, Beyrut: Dârü'n-Nefâis, 1986; Kahire: İdaretü’l-Tıbaati’l-Müniriyye, 1344.
Eserin Çevirisi: Türkçe el-Fevaid: Faydalar, trc. Abdullah Tunçer, İstanbul: Karınca Yayınları, 2004.
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Müellifin hangi gayeyle kaleme aldığını açıkça belirtmediği bu eserde çeşitli dinî ve ahlâkî konular ele alınmış ve bu meyanda birtakım sorulara cevaplar aranmıştır. Çeşitli konuların yanında özellikle ahlâk ilminin mevzu ve mesâili içerisinde değerlendirilen hususlar isminden de anlaşılacağı üzere, insana dinî ve ahlâkî anlamda "faydalar" sağlamak gayesiyle eserde ağırlık teşkil etmiştir. Buradan hareketle eserin, iman bahislerinin ve akaide dair birtakım problemlerin dışında yoğunluk kazanan ahlâk ilminin kavramları -yer yer- problemleri vb. ahlâkî ve dinî alanda faydaları zikrederek her iki zeminde de insanı uyarmak ve "nasîhat" vermek gayesiyle yazıldığını söyleyebiliriz. Eser sistematik olarak kaleme alınmamış ve başlıklar birbiriyle ilintili şekilde sıralanmamış olup bu esere çeşitli konuların bir araya toplanmasıyla oluştuğu görümü vermektedir. Müellifin konulara dair kendi açıklamalarının yanında âyet, hadis, sahabe kavileri ve sahabe neslinden sonra gelen ulema ve bilginlerin sözleri de eserde zikredilmektedir.
Eserin Konu Başlıkları 1-4. Kur’ân’dan faydalanmanın şartları, diri kalp, mebde’ ve meâd ve tevhîd sıfatı kâf suresinde toplanmıştır, cesedin dirilip hesaba çekilmesi. 5-8. Öldükten sonra dirilmenin delilleri, acizliğin manası, amelleri yazılması ve iki kıyamet, arkadaş ve düşmanlığı. 9-12. Cennet ehlinin vasıfları, bedir ehlinin bağışlanması, "…" ayetinin tefsiri, Fâtiha sûresi ve içeriği. 13-16. Allah’ı bilmeye götüren iki yol, üzüntüyü ve tasayı ortadan kaldıran hadis, kulluk, hüküm ve yargı kader ve adalet hakkında bazı görüşler. 17-20. Esma-i ilâhî ile tevessül, arş ve kalb, Kur’ân’ın hitabının muhtevası, kalb bir birine zıt iki şeyi kabul etmez. 21-24. Tekâsür sûresi, tefsiri, hikmetli sözler, günahın neticeleri. 25-28. Allah için insaflı olmak, gayret iki türlüdür, hikmetli sözler, Selmân-ı Fârisî. 29-32. İbretle ve nasihatler, ibretler ve hikmetler, dünya tuzağı-hileleri, tuhaf ve en tuhaf. 33-36. Haramın kaynağı, ibratler ve hikmetler, kişinin kardeşiyle biraraya gelmesi iki çeşittir, la havle ve-lâ kuvvete illâ-bi’lllah. 37-40. Tevhîd sıkıntılar giderir, sevgi marifete tabidir, faydalı iki hapis, takva. 41-44. Güzel ahlâk takvadandır, ibretler ve hikmetler, ölüm esnasında "la ilahe illallah" sözünün tesiri, ömür devam ettikçe rızık da gelecektir. 45-48. Cehennemin kapıları ve halatın esası, insan uzuvlarında hikmet-i ilâhî, "Allah’tan korkunuz ve isterken güzellikle isteyiniz", günahkâr olan ve ziyanda olan. 49-52. Cihad hakkında, aklın ve hevanın düşmanlığı, ilmin mertebeleri, kötü âlimler. 53-56. Resûl’ün (s.a.v) zaferi, kişiyi adatan kuruntular, âdem niçin mahlukatın en sonuncusu olarak yaratılmıştır, İblîs’in Âdem ile durumu. 57-60. Faydalı bilgiler, Rab Teâla’nın tecelli ettirmesi, Hz. Ebû Bekir’in fazileti, çeşitli hükümler. 61-64. İbretler ve hatırlatmalar, kâfir rabbine karşı şeytana yardımcı olandır, "…", günahların asılları. 65-68. Kur’ân’dan kaçmanın ve uzak olmanın şekilleri, nefsin yetkin/kemal olma durumu, ilmin kısmları, imanın zahiri ve batını. 69-72. Allah’a tevekkül, cahilin şikâyeti, yolların en kâmil olanı, övülen ve kötülenen ahlâkın aslı. 73-76. Yüce isteklerin gerekleri, İbn Mes‘ûd’un hikmetlerinden, ihlâs ve nefsin övülmesi bir arada bulunmaz, lezzet himmete göredir. 77-80. Günahları terkin tesirleri, Ömer b. Abdulazîz’in takvası, yanlış alışkanlıkları bırakmanın faydaları, ilişkiler. 81-84. Resulullahın konumu, mutluluk ve kötülüğün alâmetleri, amel binadır ve temeli imandır, küfrün rükünleri. 85-88. Allahtan gafil olanın vasıfları, Allahın tuzakları, ihlâs ağacı, mutluluğun dereceleri. 89-92. Beden ve ruh, öncelikle günahların terk edilmesi, faydalı üç konu, marifetullah. 93-96. İktsabın en faziletli ve en şerli olanı, müminlerin yardımı, cahillik yorgunluğu getirir, Allah’a yapılan yolculuk ve buna karşı çıkanlar. 97-100. Nimetin çeşitleri, her ilim ve amelin başlangıcı, tehlikeler ve vesveseler, kalp düşüncelerden uzak olmaz 101-103. Nefsin şerefi, "nefsini bilmeyen rabbimini bilemez", "bir topluluk kendilerinde olanı değiştirmedikçe…". 104-107. Cemalullah, Allah güzeldir, güzeli sever, güzelliğin kısımları, azim ve amelin doğruluğu. 108-111. Kulun iradesi, Allah’ın vakar ve azameti, hayat yolcunun yoludur, müşahade. 112-115. Şeytanın musallat olma yerleri, kurtuluş yolu, zikrin en efdal olanı, insanların en yararlı ve en zaralı olanı. 116-119. Haram lezzet, her organda emir ve yasak bulunur, cennet ve cehennemin fırkaları, tevhîd sıfatları. 120-123. Kalbinde Allah’tan gayrı olan kimsenin kalbinde Allah hazinelerini toplamaz, yakınlık ve itikaf, şeyh Ali’nin sözlerinden, Kur’ân dinlerken inlemek 124-127. Tefekkürün kısımları, istek ve sabır, Allahın indinde kulun mevkisi, âhiret lezzeti daha kalıcıdır. 128-131. "Eyyüb de "..." diye nida etti", sen hem dünya hem de ahrette dostumsun, tüm hazineler yalnız bizim yanımızdadır, tevhîdin sırları 132-135. Muahabbetullah, nimetlerin hepsi Allah’tandır, başarılı kılmak ve aşağılama, aşağılanmış olmanın sebepleri 136-139. Ankebut suresinin baş kısmının tefsiri, belâlara düçar olmak ve temkinli olmak, imam şafi’nin görüşü 140-143. Allah’ı razı edip insanları memnun etmeyen kimse, belâlarla imtihan olmadan olmaz, seyyidü’l-istiğfar/istiğfarın efendisi, gazabın aslı vb.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Dinî,Genel