Telif

el-Edebü’l-kebîr

Yazar : İbnü'l-Mukaffa‘

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 3
Eser Adı el-Edebü’l-kebîr
Eserin Anılan Diğer İsimleri ed-Dürretü’l-yetîme [fî tâati’l-mülûk];el-Hikmetü’l-medeniyye; es-Siyâsetü’l-medeniyye; Kitâbü’l-âdâb; Risâle fi’l-ahlâk; Risâle fî mekârimi’l-ahlâk ve’s-siyâseti’l-medeniyye
Müellif Tam Künyesi Ebû Muhammed Abdullah b. Mukaffa‘ el-Fârisî
Müellif Bilinen Kısa Adı İbnü'l-Mukaffa‘
Yüzyıl (Hicri) 2.
Yüzyıl (Miladi) 8.
Vefat Tarihi Hicri 142
Vefat Tarihi Miladi 759
Dil Arapça
Kütüphane Adı Millet Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Ali Emiri
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 02080
Varak Numarası 44 vr.
Yazı Türü Talik
Eserin Türü Telif
Eserin Baskısı Beyrut: Daru Sadır, 1964.
Eserin Çevirisi: Türkçe İslâm Siyâset Üslûbu içinde, trc. Vecdi Akyüz, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2004.
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Eserde eskilere uyma, hükümdarın vasıfları ve âdâbı muaşeret işlenmiştir.
Eserin Konu Başlıkları 1-2. Matlab: Bilgelik peşindeki eskiler, ey edep öğrencisi, kitabın amacı. 1. Bölüm: Sultan-iktidar ve muktedir-. 1. Bab: Siyaset ve yönetim sanatı (âdâbü’s-sultân). 3-20. Matlab: Sultanla sınanırsan, bilginlere sığın, övgüden hoşlanmaktan sakın, rızası aranacaklar, sırdaş ve yakın çevrende olacaklar, insanların hoşnutluğu erişilmez gayedir, sultanın halka karşı görevleri, içten eleştirilere katlan, önceliklerini belirle, aşırı öfkeden sakın, mülkün üç türü, kelam ve kelamda itidal, güven nasıl oluşur, öfke-yalan-cimrilik ve çok yeminden kaçın, yetkinleri yetkilendirme, zulmü süsleyenler ve batıla yöneltenler, yöneticilerin halkını denetlemesi, yöneticilerin kaçınacağı durumlar, kötülüklerin ve denaetlerin tükenmesi, yöneticinin gerek duyduğu dünya işleri. 2. Bab: Yöneticilerle birliktelik kuralları (sohbetü’s-sultan). 21-41. Matlab: Sultan ve yöneticiyle birliktelik sınavı, dalkavukça sözlerden sakın, tutkulardan uzak dur, halkının iyiliğini istemeyen yöneticilerden uzaklaş, yöneticiden talepte bulunma, yöneticiye cüret, yöneticiyi paylama ve küçümseme, sultanın öfkesini sineye çek ve ona boyun eğ, ihtiyatlı konuş, öfke duyulandan uzaklaş, hizmet aşkı, sır asklamak, yalan gerçeği iptal eder, doğruluğu reddeder, sadece sorulunca yanıtla, iyi dinle, vezirin meslektaşlarına uysallığı, aşinalara ve yarenlere, sultanın aykırı görüşüne katlan, sultana bağlılığın düzgünleştirilmesi, hükümdara itaat, yöneticilerle birlikteliğin zararları, iktidar sarhoşluğu. 2. Bölüm: Dostlar. 42-87. Matlab: Dostuna kanını ve malını bolca ver, başkasının görüşünü kendine mal etme, düşünce ve sözün tam isabeti, ciddi ile şakayı karıştırma, dostlarına dil uzatma, her sevgiye açılma, bilgi iddiası utançtır, eylemin söze üstünlüğü, düşmana adalet-dosta rıza, dostunu nasıl seçersin, uzaklaşma ve yakınlaşma giysileri, dilini tut, zor gününde dosta yardım, dostun otorite edinmesi, özür dilenecekler, gerçek dostlar, dil uzunluğu yapılanı yıkar, iyiliği kirletir, keskinliklerden korun, kendini sabıra alıştır, bilgiyi sev, cömertlik yardım ve keremin kemâlidir, kıskanç olma, düşmanına nasıl davranmalısın, düşmanın eksiklerini araştır, dehanı gizle, düşmanını alt etme yolları, içindekini yansıtan adaletli tanıklar, kadınlara tutkunluktan sakın, alçak gönüllü ve suskun ol, gösterişten sakın, sabırın hafifleticiliği, haddi aşma, güzel ve parlak sözleri öğren, sohbet meclisi kurulacaklar, birine mürüvvetle meclistaş ol, hoşa gidecek ikram, korkaklık ve hırs öldürüp yoksun bırakır, hakkında söylenenlerden korun, onurun nezahati, şerefin kalıcılığı, insanlarla nasıl birlikte olmalısın, müsteşar doğruya garanti veremez, iyi dinlemeyi öğren, zühd nasıl olur, iyi ve kötü meclistaşlık, örnek meclistaş dostumdur.
Notlar Detaylı bilgi için bk. İslam Siyaset Üslûbu, Vecdi Akyüz, Dergâh Yayınları, 2004.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Dinî,Genel