Telif

Risâle fî necâti'l-ukūbât

Yazar : Atûfî Merzifonî

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 303
Eser Adı Risâle fî necâti'l-ukūbât
Müellif Tam Künyesi Atûfî Hayreddin Hızır b. Mahmûd b. Ömer
Müellif Bilinen Kısa Adı Atûfî; Merzifonî
Yüzyıl (Hicri) 10.
Yüzyıl (Miladi) 16.
Vefat Tarihi Hicri 948
Vefat Tarihi Miladi 1541
Dil Arapça
Kütüphane Adı Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Yeni Cami
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 00144
Varak Numarası 194b-202b vr.
Yazı Türü Nesih
Eserin Türü Telif
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Eserine yirmi beyitlik bir şiirle başlayan müellif, şiirinde Sultan Süleyman Han'a övgülerde bulunmuştur. Şiirin 7. beytinden 15. beytine kadar olan bölümde "akrostiş" yöntemiyle "Sultan Süleyman Han" ismi çıkacak şekilde beyitler yazmıştır. Ayrıca metin dışında risâlenin ismi verildikten sonra "Bu zamandan önce bunun(eserin) bir benzeri telif edilmemiştir" ibaresi yer almaktadır. Müellif eserinde Allah'ın kullarını sorumlu kılmasından bahsederek onun (Allah) vaadi ve tehdidi gereğince buna kim ittiba ederse ona itaatkârların sevabının, kim de isyan ederse ona isyankârların cezasının verileceğini bildirmiştir. Eğer bu ceza ibadetler hususunda ise buna göre amaller niyetlere göredir. Ve bu cezalar on bir tanedir. Buna göre eser (mukaddime), on ukûbat ve bir tetimme/hâtimeden müteşekkildir. Müellif "cezalar"ın tarifini ve yapıldığında dinî sonuçlarını zikrederek konuyla alâkalı âyet ve hadislere yer vermiştir. Bunun yanında ukubatlarda anlatılan konularda ahlâkî fazilet ve rezîletler açısından ilgili terimlere zikredilmiştir. Örnek: 2. Ukbe'de verilen akıl, basiret, fehm güçlerinden bahsediilirken "hikmet" terimi işlenmiş ve bu terimle ilgili âyet ve hadislere yer verilmiştir.
Eserin Konu Başlıkları 1-5. Makale: Âdem/insanın vasıfları/insanlık sıfatı, mertebe-i Âdem, olayların dönüşmesi/devrimi/dünyada meydana gelen olaylar, padişahın halkını gözetmesi, adalet, yaşlılığın vasıfları. 6-10. Makale: Varlık âleminden ders almak, insan türünün diğer canlılardan üstünlüğü, yaratılış, adaleti muhafaza etme, dünya lezzetlerini terketme, ahir zaman. 11-15. Makale: Dünyanın vefasızlığı, dünyadan ayrılma, dünyanın kınanması, gaflet, haset ve hasetçinin kınanması. 16-20. Makale: İlerleme, tecrîd ve halvet, ikiyüzlüler, âhiret karşılama, zamanın insanlarının/ebnâ-i zaman yüzsüzlükleri/vefa ve himmeti.
Eserin Telif Tarihi 1502M-1510M
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Dinî,Tasavvufî Ahlâk