| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 309 |
| Eser Adı | Muhtasarü'r-risâleti'l-kuşeyriyye |
| Müellif Tam Künyesi | Muhyiddin b. Muhammed b. Yûsuf el-Halebî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Muhyiddin el-Halebî |
| Yüzyıl (Hicri) | 10. |
| Yüzyıl (Miladi) | 16. |
| Vefat Tarihi Hicri | 956 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1549 |
| Dil | Arapça |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Fatih |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 02832 |
| Varak Numarası | 1b-66 vr. |
| Hattat-Müstensih | Müellif Hattı |
| Yazma İstinsah Tarih | 0954H |
| Yazı Türü | Talik |
| Eserin Türü | Muhtasar |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Eserin isminden de anlaşılacağı üzere müellif Kuşeyrî'nin er-Risâlesi’ni özetleyerek bir eser telif etmiştir. Girişte er-Risâle'nin müellifi Abdülkerim b. Hevâzin el-Kuşeyrî’nin (ö. 465/1073) bu eserinden bahseden müellif "üstad"ın bu risâlesini "ihtisar" ettiğini belirtmektedir. Daha sonra ise müellif yaptığı çalışma hakkında şöyle açıklamalarda bulunur: "… ve ben onda (Muhtasarü'l-Risâle…) menziller ve makamların hükümlerini ve …büyüklerin sözlerini zikrettim. Hikâyelerin ve senedlerin daha uzunları ise yüksek ulvî yardımlara mazhar olma faydasını kolaylaştırsın diye bıraktım (esere almadım)". Bu açıklamalar çerçevesinde eserin pratik faydasının daha çok gözetilmesi maksadıyla ihtisar edildiğine ulaşılabilir. Eserin müellif tarafından düşülen ferâğ kaydına göre Kuşeyrî’nin "er-Risâletü’l-Kuşeyriyye"si müellif tarafından 6 Muharrem 954'de "ihtisar" edilmiştir. Eserde ise makamlar, menziller ve haller ağırlıklı olarak işlenmiş olup nihai anlamda makam-ahlâk, menzil-ahlâk ilişkisi tasavvuf zemininde tartışılmış ve çeşitli sûfîlerin yaşantı ve sözlerinde bunun örnekleri verilmiştir. Bunun yanında "tarîkat âdâbı"na değinilmiş "müridin (çeşitli hususlarda) gözetmesi gereken birtakım edep kuralları" zikredilmiştir. Eser bu itibarla "tasavvufî ahlâk" türü eserler içerisinde değerlendirilebilir. |
| Eserin Konu Başlıkları | 1. Menzil: Ma‘rifetü'n-nefs/nefsi bilmek hakkında. 2. Menzil: Ma‘rifetü'r-rab/rabbi(ni) bilmek hakkında. 3. Menzil: Ma‘rifetü'd-dünya/dünyayı bilmek hakkında. 4. Menzil: Ma‘rifetü'l-âhire/âhireti bilmek hakkında. |
| Eserin Telif Tarihi | 0993H |
| Notlar | Eserin sonunda “يقول مختصره ومبيضه الفقير محيي الدين بن محمد الحلبي” şeklinde bir ifadeyle ferâğ kaydına başlanmıştır. Burada Müellif için hem muhtasir hem de mubeyyiz ifadesi kullanılmıştır. Bu ifadelerden sonra gelen pasajlarda ise eserin ihtisar ve tebyîz tarihleri bu ibareler altında ayrı ayrı verilmektedir. Ancak eserin tebyîz tarihi telifinden çok öncedir. Tebyîz işlemi eserin karalama “tesvîd” hali olan ilk bitiminden sonraki işlemidir. Ve Müellifin kendisi veya kendi kontrolünde görevlendirdiği kişi eseri ikinci kez gerek hatalardan gerekse nüsha üzerinde yapılan karalama vb. gibi noksanlıklardan arındırmak için yaptığı bir işlemdir. Bu açıklamaların akabinde ferâğ kaydında “tebyîz”i kelimesiyle ifade edilen eserin temize çekilmiş kopyası için ise 13-14 Şaban 946 Cuma tarihi verilmiştir. Ancak bu tarihlendirme eserin ihtisarının bitiminden yaklaşık on yıl öncedir. Bu ise eser bitmeden düzenlenmiş kopyasının bittiğini göstermektedir ki bu mümkün değildir. Kanaatimizce burada bir hata yapılmış ve yıl olarak hicrî 956 yerine 946 yazılmıştır. Bu bir hata olarak kabul edilir ve buna göre düzeltilmiş şekliyle tarihlendirme yapılırsa eserin müellif tarafından düzene çekilmiş kopyası 13-14 Şaban 956 Cuma tarihinde son bulmuştur. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Tasavvufî Ahlâk |
