Telif

el-Muhtâr mine'l-envâr fî suhbeti'l-ahyâr

Yazar : İmam Şa‘rânî

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 323
Eser Adı el-Muhtâr mine'l-envâr fî suhbeti'l-ahyâr
Eserin Anılan Diğer İsimleri Âdâbü's-sohbe
Müellif Tam Künyesi Ebü’l-Mevâhib Abdülvehhâb b. Ahmed b. Ali Şa‘rânî el-Mısrî
Müellif Bilinen Kısa Adı İmam Şa‘rânî
Yüzyıl (Hicri) 10.
Yüzyıl (Miladi) 16.
Vefat Tarihi Hicri 973
Vefat Tarihi Miladi 1565
Dil Arapça
Eserin Türü Telif
Eserin Baskısı thk. Abdurrahman Umeyre, Beyrut: Âlemü'l-Kütüb, 1986.
Eserin Çevirisi: Türkçe İbrâhim Düsûki'den Öğütler, trc. M. Erdoğan Baş, İstanbul: Erkam Yayınları, [t.y.].
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Müellifin el-Envâr fî âdâbü’s-sohbeti inde’l-ahyâr adlı eserinin müellif tarafından kaleme alınan muhtasarıdır. Eser kardeşlik ve arkadaşlık âdâbını konu edinir. Bu konular çeşitli nasihatler ve rivâyetleri ihtiva etmektedir. Ayrıca eser sahabe, tâbiîn ile önceki ulema ve meşayihin ağırlıklı olarak kardeşlik ve arkadaşlık âdâbının yanında bu kimselerin çeşitli konularda ahlâk ve âdâbından da bahsetmektedir.
Eserin Konu Başlıkları Mukaddime 1. Fasl: Allah için arkadaşlığın fazileti dair şeyler: Din arkadaşlığı/Allah için arkadaşlık: 1-5. Toplumdan uzaklaşmak mı topluma karışmak mı daha faziletli, ..., arkadaşlığın türleri, birbirini sevenlerin fazileti hakkında gelen rivayetler, arkadaşlıktan (edinilen) amacın ne olduğuna dair. 6-10. Evliya ve sıddıkların dostluğunun nasıl kazanılacağı, ..., arkadaşlığın fazileti hakkında gelen habeler/rivayetler, verâ hakkında bir kıssa, Ahmed er-Rufâî’nin dostlarına kendisini kusurları dolayısıyla nasıl bildiklerini sorması. 11-15. Kardeşini terk etmeden önce kendi kötü ahlâkını terk et, fakilerin kendi dünyalarındaki terimleri, ..., "vallahi ben seni Allah için çok seviyorum" hadisi… vs. 2. Fasl: Arkadaşlık hukuku hakkındaki şeyler: arkadaşlık hukuku: 1-5. Kusurlarını örtme ve hüsn-i zanda bulunma, Seyyid İbrâhim Desûkî hazretlerinin nefis vasiyetleri, ..., örtme, gizleme hakkında bir kıssa, "eğer kardeşinde bir kusur görürsen önce kendi nefsini itham et". 6-10. "Nefislerinizi temize çıkarmayın", îsar ve fütüvvet, tevkir ve ikram fî huzur ve gaybet, ziyaret âdâbı, musafaha. 11-15. Nasihat ve yardım, evlilik konusunda yardımcı olma, hasta ziyareti, doğal hayâ ile şer‘î hayâ/(şâri'in telkinde bulunduğu hayâ), ehl-i imânı tekfîr etmeyi uyarma. 16-20. "Dargın/şikak günlerde kardeşime nasıl muamele edeceğim" kardeşlere hizmette bulunma, özrü kabul etme, hasedi terk etme, kardeşlerin yolcuuğu ve aralarında istişarede bulunmaları, vakti ve malı feda etme. 21-25. Arkadaşlıkta doğruluk ve sırr(ları) koruma, kardeşinin ırzını/namusunu koruma, itaat üzere yardımlaşma, "kavm" kelimesinin ma'nasının tahriri. 26-30. Nefsi itham etme ve nasihat kabul etme, "kardeşim girmeden ben asla cennete girmeyeceğim", yeme, içmeyi terk etme, tefavut menhiyyat ve memurat, arkadaşlık konusunda yasaklanan şeylere dair hadisler, güzel işitme … vs. 3. Fasl: (bazı) zümrelerin/kavm âdâbı hakkındaki şeyler: 1-5. Her durumda Allah’a koşma, ameller esnasında Allah’la olma bilinci, muhlisler, Allah’ın sınırları(hududları)/haramlar’na, ibadetleriyle makam beklentisinde olmamaları. 6-10. Batın ve zahir tüm azalarını sabah ve akşam kontrol etmeleri, ahlâk-ı rediyye, hased, istiğfar, şükür 11-15. Salih amelleri kendi nefislerine nispet etmeme, tefvîz, uzlet, merhamet, halktan kendilerine gelen bela ve musibetlerden ötürü şikayet etmeme. 16-20. Yalnız yememek, elbiseleri kısaltma, alimlere hürmet, üns, fakirlik. 21-25. Müslümanlara merhamette devamlılık, tedbîr ve türleri, ilmiyle amil olmayan kötü alimleri terk etme/uzak durma, mescitlere uyuma ve istirahat amacıyla girmeme, kendisine zulüm edenlerden şikayetçi olmama. 26-30. Hz. Peygamber’in huzurunda edebli olma, sevgiyi muhafaza etme, hırsız ve hain arasındaki fark, hırsız ve hainden uzak durma, yalancıdan uzak durma 31-35. Ziyaret âdâbı, yemek yeme âdâbı, ekmek ikram etme, ebeveyn haklarına saygı gösterme, şer‘î ve tabiî sevgi/muhabbet arasındaki fark 36-41. Allah’tan isteme, ehl-i beyt sevgisi, sadık müridin vasfı, kalbi hile ve aldatmaktan temizleme, zaruret dışında tedaviyi terk etme, istişarede doğruluk, herhangi bir işe başlarken yapılması gereken şeyler… vs. Hâtime: Üzerinde ittifak edilen zikir âdâbı hakkında.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Dinî,Genel