| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 345 |
| Eser Adı | Nakş-i hayâlî |
| Müellif Tam Künyesi | Muallimzâde İbrâhim Azerî b. Mustafa |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Muallimzâde İbrâhim Azerî Çelebi |
| Yüzyıl (Hicri) | 10. |
| Yüzyıl (Miladi) | 16. |
| Vefat Tarihi Hicri | 987 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1579 |
| Dil | Türkçe |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Uşşaki Tekkesi |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 00026 |
| Varak Numarası | 1b-121a vr. |
| Yazı Türü | Talik |
| Eserin Türü | Nazîre |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Nizâmî’nin Mahzenü’l-esrâr adlı manzum eserine nazîre olarak kaleme alınmıştır. Eserin son kısmında yer alan ve müellif tarafından yazılan "telif tarihi" başlıklı bölümde 977 (1569-70) tarihi görülmektedir. Çeşitli ahlâk konularını işleyen eser bu konularla alâkalı oldukça zengin hikâyeleri ihtiva etmektedir. Müellif öncelikle konuyla alâkalı açıklamalarda bulunmakta daha sonra ilgili hikâye veya hikâyelere yer vermektedir. Ayrıca her "makale" sonunda "tetimme-i makale" başlığıyla birkaç beyitte konunun kapanışı yapılmaktadır. Eser yirmi "makale", bir hâtime ve toplamda 3155 beyitten müteşekkildir. |
| Eserin Konu Başlıkları | [Mukaddime] Ukubat: 1-5. Ceza: Riyasnın cezâsı, tembelliğin cezası, basiret, akıl ve fehm gücünün cezası, uzun ömürlü olmanın sorumluluğu, çok evlat sahibi olmanın sorumluluğu. 6-10. Ceza: Çok mal sahibi olmanın sorumluluğu, cima‘/cinsel ilişki gücünün sorumluluğu, sağlığı korumanın sorumluluğu, hastalığı atmanın/def‘ sorumluluğu, ziynet ve güzelliğin sorumluluğu. |
| Notlar | Detaylı bilgi için bk. Remzi Baykaldı, Azeri İbrahim Çelebi ve Nakş-ı Hayal Mesnevisi (İnceleme-Metin)” (doktora tezi), Erciyes Üniversitesi SBE, 1994; Kadriye Yılmaz “Bir Nazire Örneği Olarak Taşlıcalı Yahyâ’nın Gülşen-i Envâr” adlı çalışmasında eserin miladî 1579 yılında telif edildiğini belirtmektedir. Detaylı bilgi için bk. Kadriye Yılmaz, “Bir Nazire Örneği Olarak Taşlıcalı Yahyâ’nın Gülşen-i Envâr’ı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi sy. 21, (2015/1) s. 116.; Eserin Süleymaniye Ktp., Çelebi Abdullah nr. 00331 vb. bazı yazma nüshalarında başlıklarda “ikd” yerine “makale” ibaresi yer almaktadır. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Tasavvufî Ahlâk |
