Nazîre

Gencîne-i râz

Yazar : Dukakinzâde Taşlıcalı Yahyâ

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 353
Eser Adı Gencîne-i râz
Müellif Tam Künyesi Dukakinzâde, Taşlıcalı Yahyâ Bey
Müellif Bilinen Kısa Adı Dukakinzâde; Taşlıcalı Yahyâ
Yüzyıl (Hicri) 10.
Yüzyıl (Miladi) 16.
Vefat Tarihi Hicri 990
Vefat Tarihi Miladi 1582
Dil Türkçe
Kütüphane Adı Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Esad Efendi
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 01645
Varak Numarası 1b-107b vr.
Hattat-Müstensih Derviş Sefer Gülşenî el-Ispartavî
Yazma İstinsah Tarih 1021H
Yazı Türü Talik
Eserin Türü Nazîre
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Eser Molla Câmî tarafından 887'de (1482) yazılan ve toplam 2569 beyitten oluşan Subhatü’l-Ebrâr’a nazîre olarak kaleme alınmıştır ve toplam 3051 beyitten müteşekkil bir eserdir. Müellif eserin telifini milâdî 1541 yılında tamamlanmıştır. Dinî, tasavvufî ve ahlâkî konuların işlendiği bu eserde her biri "makale" başlığı altında verilen toplam kırk bölüme ayrılmıştır. Konularda anlatımlar ilgili başlık altında yer alabilecek hikâyelerle zenginleştirilmiş. Dinî, ahlâkî muhtevalı mesnevî eserlerindendir.
Eserin Konu Başlıkları [Mukaddime]. Tevhîd, naât, padişaha övgüler, sebeb-i telîf. 1-5. Makale: Aşkın mertebeleri, namazın hakikat ve incelikleri, gizli zikrin üstünlüğü, hakiki namazın gerekliliği, şeytan ve sahtekar dervişin sapıklığa düşürmesi. 6-10. Makale: Tevazu ve kibir, yüce marifete rağbet edenin üstün oluşu, bilgi ile gururlanmanın gereksizliği, insanın üstünlüğü ve iyi amel, insanın marifet ve az sanatla zafere ulaştığı. 11-15.Makale: Uzletin güzel bir haslet oluşu, rızkın az veya çok sahibine ulaşacağı, kanaat etmenin lüzumu, sabır, fakirlerin özellikleri. 16-20. Makale: İman eden kâmil insanın saygıya layık olduğu, dostların gönlünü kırmaktan sakınma, velilere ve peygamberlerin mağfiretine sığınma, mal, mülk, makam peşinde koşmanın idrak aynasının pası olduğu, mal, mülk hastalığına kapılanın korkudan uzak olmayacağı, pehlivanların şerefli özellikleri. 21-25. Makale: Salihlerin vücutları ve hak'tan sapan abid’den uzak durmak gerektiği, takva ehli, adaletli olmak gerektiği, günahkâr zâlimler, şehitliğin saâdeti. 26-30. Makale: Salih ve sadık kişiler, zarar veren Râfizî'nin cesareti, “Suçlular simalarından belli olur” sözü, rüşvetin devleti yıkacağı, dünyaya fazla ehemmiyet vermemek gerektiği. 31-35. Makale: Cömertliğin salih kişilerin alâmeti olduğu, içki içenin lânetlenmesi, geçici, dünyevî aşka kapılanların akıbetleri, süküt etmenin faydaları, fasih konuşan ediplerin izzetle karşılanacağı. 36-40. Makale: Kâbe ziyaretinin ümmet için rahmet olduğu, iyilik yapan, tatlı dilli olanların hoşgörülü oldukları, salih kişilerin cennete, salih olmayanların cehenneme gideceği, bazı günahkâr müminler cehennemde azap çekecekler, iman ehli olanın gülistan cennetini mekan edinmeleri.
Eserin Telif Tarihi 0947H/0948H
Notlar Detaylı bilgi için bk. Ramazan Sarıçiçek, “Yahyâ Bey-Gencine-i Raz”, (yüksek lisans tezi), İnönü Üniversitesi SBE, 1991; Bekir Çınar, “Taşlıcalı Yahyâ, Gencine-i Raz (İnceleme-Metin)”, (yüksek lisans tezi), Erciyes Üniversitesi SBE, 1995.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Dinî,Tasavvufî Ahlâk