| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 364 |
| Eser Adı | Riyâzü'l-cinân |
| Müellif Tam Künyesi | Mustafa Çelebi b. Muhammed Cinânî el-Bursevî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Mustafa Bursalı Cinânî |
| Yüzyıl (Hicri) | 10. |
| Yüzyıl (Miladi) | 16. |
| Vefat Tarihi Hicri | 1004 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1596 |
| Dil | Türkçe |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Hacı Mahmud Efendi |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 03618 |
| Varak Numarası | 1b-100a vr. |
| Yazı Türü | Talik |
| Eserin Türü | Nazîre |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Telifi 986'da (1578-79) tamamlanmış olan bu eser Nizâmî'nin Mahzenü'l-esrâr’ına nazîre şeklinde kaleme alınmıştır. 3334 beyitlik eser Sultan III. Murad’a ithaf edilmiştir. Eser siyasî konuları ihtiva ediyor olsa da işlenen ağırlıklı konular ahlâk ilminin tehzîb-i ahlâk kısmına dahil konulardır. Türkçe olarak kaleme alınan bu manzum metnin konu başlıkları ise Farsça verilmiştir. Eserde didaktik bir üslûp benimsenmiş olup konular ise yirmi "ravza"da işlenmektedir. Ayrıca "ravza"ların son kısmında "dastân" başlığı altında konuyla alâkalı birer hikâyeye de yer verilir. Esere ilk olarak "Nazım sanatı…" başlıklı bölümle başlanmıştır. Sonrasında ise münâcât, naat, sebeb-i telif ve medhiyelerin olduğu bölümler; bu bölümlerin akabinde de "ravza" ibaresi altında yirmi başlıktan oluşan bölüm gelir. |
| Eserin Konu Başlıkları | [Mukaddime]: Nazım sanatı, münâcât, naat, sebeb-i telif, Sultan III. Murad’a övgüler. 1-5. Ravza: Hükümdarlara nasihatler, vezirlere nasihatler, idarecilerde bulunması gereken hasletler, kadılara/hakimler nasihatler, dünya malına ehemmiyet göstermemek. 6-10. Ravza: Öfke ve düşmanlığı terketmek, sabırlı olmak, cömertlik, dostluk ve sohbet âdâbı, tevekkül. 11-15. Ravza: Uzlet, aç gözlülüğün kötülüğü ve kanaatin üstünlüğü, kavgayı terk edip cahillere dost veya düşman olmamak, ahde vefa göstermek/sözünde sadık olmak, gıybetve iftiranın kötülüğü. 16-20. Ravza: Haramlardan kaçınmak, konuşma âdâbı, salih insanların meziyetleri ve bu kişileri sevmenin fazileti, ilmin önemi, aşkın değeri. |
| Eserin Telif Tarihi | 0986H |
| Notlar | Detaylı bilgi için bk. Mahmut Şarlı, Cinani’nin Riyazü’l-Cinani’si (İnceleme), (doktora tezi), Kayseri: Erciyes Üniversitesi SBE, 1994. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Tasavvufî Ahlâk |
