| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 365 |
| Eser Adı | Cilâü’l-kulûb |
| Müellif Tam Künyesi | Mustafa Çelebi b. Muhammed Cinânî el-Bursevî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Mustafa Bursalı Cinânî |
| Yüzyıl (Hicri) | 10. |
| Yüzyıl (Miladi) | 16. |
| Vefat Tarihi Hicri | 1004 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1596 |
| Dil | Türkçe |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Halet Efendi Eki |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 00094 |
| Varak Numarası | 1b-77a vr. |
| Yazı Türü | Nesih |
| Eserin Türü | Nazîre |
| Eserin Baskısı | haz. Mustafa Özkan, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1990. |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Müellif bu eseri Taşlıcalı Yahyâ'nın Kitâb-ı Usûl/Usûlnâme adlı eserine "ondan üstün olma" amacıyla nazîre olarak telif etmiştir. Esere Bursa’da başlamamış olup, İstanbul’a tayininden sonra Rebîülevvel 1003(Kasım 1594) tarihinde eserin telifini bitirebilmiştir. Eserin telifi ise müellifin talebesi olan Serrâczâde Şah Muhammed’e duyduğu mânevî aşk sebebiyle olmuştur. 3316 beyitten oluşan esere ilk olarak "Nazım Sanatı" başlıklı bölümle başlanmıştır., sonrasında ise hamd, salat, medhiye ve sebeb-i telif bölümleri yer alır. Bu bölümlerin akabinde de "ıkd" ibaresi altında yirmi başlıktan oluşan bölüm gelir. Bu başlıklar altında nasihatler, hikâyeler, âyet ve hadislere yer verilmektedir. |
| Eserin Konu Başlıkları | Nazım sanatı, hamd ve şükür, Hz. Muhammed’e övgüler, münâcât, Sultan Murad Hân’a övgüler, sebeb-i telif. 1-5. Hükümdara nasihatler, vezirlere öğüt, hükümdarın hizmetinde olanların nitelikleri, zenginlerin cimriliği, kanaatin fazileti. 6-10. Cömertlik, yalanın kötülüğü ve doğru sözlü olmanın faydaları, hilmi övme ve öfkenin zararı, sabır ve tahammül, kardeşlik ve yardımlaşma. 11-15. Verilen sözlere bağlılık, yüksek binalar yapmanın gereksizliği, şarap içmenin haram oluşu, kadın düşkünlüğünün tenkidi, erkeklerin erkeklerle cinsel ilişkilerinin kötülüğü. 16-20. Namazı terketmenin kötü sonuçları, haram kazancın kötülüğü ve helâl kazancın önemi, çok konuşmanın zararı ve diline sahip olmanın fazileti, ilmin önemi, aşk. Sâkînâme-i meclis: Tevhîd ve pendnâme. Medh: Ebü’s-Suûdzâde Efendi’ye övgüler. Hâtime: Müellifin kusuru ve münâcât. |
| Eserin Telif Tarihi | 1003H |
| Notlar | Detaylı bilgi için bk. Cihan Okuyucu, “Cilâü’l-Kulûb”, DİA, 1993, VII, 549-550; Mustafa Özkan, Cinanî-Cilau’l-Kulub (Giriş-İnceleme-Metin-Sözlük), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1990. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Tasavvufî Ahlâk |
