Şerh

Şerhu gülistân li-sa‘dî şîrâzî

Yazar : Sûdî

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 366
Eser Adı Şerhu gülistân li-sa‘dî şîrâzî
Müellif Tam Künyesi Sûdî el-Bosnevî
Müellif Bilinen Kısa Adı Sûdî
Yüzyıl (Hicri) 10.
Yüzyıl (Miladi) 16.
Vefat Tarihi Hicri 1005
Vefat Tarihi Miladi 1597
Dil Türkçe
Kütüphane Adı Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Kasîdecizâde
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 00406
Varak Numarası 1b-344b vr.
Yazma Kayıt Yeri İstanbul
Yazma İstinsah Tarih 1096H
Yazı Türü Nesih
Eserin Türü Şerh
Eserin Baskısı İstanbul: Hacı Muharrem Efendi Matbaası, 1874; Gülistan Şerhi, haz. Ozan Yılmaz, İstanbul: Çamlıca Basım Yayın, 2012.
Eserin Çevirisi: Türkçe Türkçe'den Farsça trc. Ali Ekber Kâzımî-Zeynelâbidîn Çavuşi, Tahran: Kitâbfuruş-i Tahran, 1970.
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Şeyh Sa‘dî Şîrâzî’nin dönemin Salgurlu sultanı Sa‘d b. Ebû Bekir b. Sa‘d Zengî’ye (ö. 1260) ithâfen 656(1258) yılında telif ettiği Gülistân adlı eserinin Türkçe şerhi olan bu eser müellifin hayatının son dönemlerinde Şeyh-i Harem Ömer Efendi’nin arzusu üzerine 1004(1595) kaleme alınmıştır. Eser hakkında yaptığı çalışmasında …. Sûdî’nin şerhinin Gülistân şerhleri arasındaki farkını ortaya koymak açısından şu ifadeleri kullanır: "… Dahası Türk edebî yatında bir ilk olarak kendisinden önce ve kendi zamanında yazılmış bütün Gülistân şerhlerini "reddiye"lerle tenkid eder". Eser özellikle bu yönüyle diğer şerhlerden ayrılmakta ve müellif eser içerisinde ilgili bölümlerde tek tek şarihlerin isimlerini zikrederek onlarla alâkalı eleştirilerine yer vermektedir. Ayrıca eserde Gülistân’ın şerhinin zorluklarından bahsederek bu zorluklar üzerinden diğer şarihlerin yanlış anlamalarına değinmektedir. Eserin girişinde müellif sebeb-i telifini Gülistân'ın "müşkilatını beyan, zorluklarını ayân ederek ibareleri malum eylemek" olarak ifade eder. Eserin bir başka telif nedeni ise -özellikle bu şarihlere yaptığı oldukça fazla eleştiriler açısından bakıldığında- Gülistân’ın daha iyi bir şerhine ulaşmak ve öncekilerin yaptığı dil vb. kaynaklanan hataları izale etmek olarak açıklanabilir. Eserde kendisine eleştirelerin yapıldığı bazı şarihler ise şunlardır: Sürûrî, Şem′î, İbn-i Seyyid Ali, Lâmi′î, Kâfî. Eserin son kısmında "vaaz, nasîhat, latife, hikmet, mütâlefe, edeb, ibret, terbiyet, mütâyebe, tazarru‘, teşbih vb." başlıklar adı altında ilgili beyte dair birtakım açıklamalar yapılmaktadır. Eser sekiz bab ve bir hâtimeden müteşekkildir.
Eserin Konu Başlıkları Mukaddime: Avâlim-i hamse/beş âlem. Birinci Bab: Şeyh ve evliyaların çeşitli konulardaki menakıbı/menâkı-ı ebrâr. İkinci Bab: İstidrâc ehlinin gariplikleri/misal âleminin halleri.
Eserin Telif Tarihi 0910H
Notlar Detaylı bilgi için bk. İbrâhim Kaya, “Sûdî’nin Şerh-i Gülistân’daki Eleştirilerine Toplu Bir Bakış”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume VII/3, 2012, s. 1719-1739.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Dinî,Tasavvufî Ahlâk