| Eserin Konu Başlıkları | Naat, Ehl-i beyte övgüler, dört halifenin nitelikleri, padişaha övgüler. [Münâcâtlar]: 1-5. Münâcât: Allah’ın lütüf ve cömertliğinin ve varlığının delillerinin işaretleri, Allah’ın öz ve mutlak varlık olmasına dair, Allah’ın feyzi, Allah’a sığınma. [Naatlar]: 1-5. Naat: Peygamber hakikatinin önceliği, mirac, mucizeler, Hz. Peygamber’in huzuruna kabul edilme, isteme ve şefaat dileme âdâbı. [Sohbetler]: 1-3. Sohbet: Pîr ile konuşma ve müridin onun vasıtasıyla ilme’l-yakīn’e ulaşması, müridin ayne’l-yakīn’e ulaşması, müridin hakke’l-yakīn’e ulaşması. [Makaleler]: 1-5. Makale: Âlemin yaratılışı, Âdem’in yaratılışı, insanoğlunun insanlığının (maddeyle değil) İslâm ve dinin saâdetiyle olması, beş vakit namazın edâsı, ramazan ayı hakkında. 6-10. Makale: Zekât, Kâbe’yi ziyaret, hac, uzlet ve zühd, suskunluk, uyumama. 11-15. Makale: Sûfîlerin halleri, ilmiyle amel etmeyen âlimler ve cahillikleriyle gururlanan ahmakların durumu, adeleti sadece kendisi ve çevresi için olan zalim sultanlar, adalet ve zülme razı olan ve bunu onaylayan vezir ve katipler, genç olupta geceleri uykuyla geçirenleri ve kuşluk vakti hala uyuyanları uyarma. 16-20. Makale: Gençlik çağındaki gururlu gençlerin halleri, çekici ve görkemli güzellerin güzelliği ve sevgililerin cemali, aşka dair, şiirle tuzak kuran görgüsüzler, oğluma güzel ahlâk ve gençlikte ibadet hakkında nasihatler. Hâtime. |
| Notlar | Şem‘î Efendi kütüphane kataloglarında ve bazı bibliyografik çalışmalarda Prizrenli Şem‘î ile karıştırılmış ve müellifin bazı eserlerinde olduğu gibi bu eser de Prizrenli Şem‘î’ye nispet edilmiştir. Ancak eserin müellifi Osmanlı âlimi, devlet erkanıyla münasebeti olan, kaynaklarda ise kendisinden “Mesnevî şârihi” olarak bahsedilen ve eserlerinde sadece Şem‘î mahlasını kullanan Şem‘î Şem‘ullah’tır. Detaylı bilgi için bk. Şeyda Öztürk, “Şem‘î” DİA, XXXVIII, 503-504. Eser hakkında detyalı bilgi için bk. Molla Cami, Tuhfetü’l-Ahrâr, trc. Yusuf Öz, İstanbul: Semerkand Yayınları, 2014. |
