Nazîre

Ahlâk-ı şemsiyye

Yazar : Ebu Muhammed Hasan b. Rûzbihân eş-Şîrâzî

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 395
Eser Adı Ahlâk-ı şemsiyye
Eserin Anılan Diğer İsimleri Ahlâk-ı şemsî
Müellif Tam Künyesi Ebû Muhammed Hasan b. Rûzbihân eş-Şîrâzî
Müellif Bilinen Kısa Adı Ebu Muhammed Hasan b. Rûzbihân eş-Şîrâzî
Yüzyıl (Hicri) 10.
Yüzyıl (Miladi) 16.
Dil Türkçe
Kütüphane Adı Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Lala İsmâil
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 00237-001
Varak Numarası 1b-171a vr.
Hattat-Müstensih Ali Erdebili
Yazma İstinsah Tarih 1064H
Yazı Türü Talik
Eserin Türü Nazîre
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Ahlâk-ı Şemsî adıyla da anılan bu eser Hüseyin Vâiz-i Kâşifî'nin (ö.910(1505) 900 (1495) yılında Hüseyin Baykara’nın oğlu Ebü’l-Muhsin Mirzâ’ya ithâfen yazdığı Ahlâk-ı Muhsinî adlı Farsça ahlâk eserinin Şemseddin Muhammed Kurd’a ithâfen kaleme alınan Türkçe nazîresidir. Ahlâk-ı Şemsî olarak da bilinen bu eserde Ahlâk-ı Muhsinî’de olduğu gibi felsefî ahlâk konularının yanında dinî-tasavvufî ahlâk konuları da işlenmektedir. Eser toplamda ondört bab ve bir hâtimeden müteşekkildir. Eserde adalet, edep kuralları, ahlâkî konularda nasihatler, sabır, takva, rıza, şükür, nefis, riyazet vb. konuları işlenmektedir. Hâtime kısmında ise çeşitli alanlardaki edep kurallarına yer verilmiştir. Bu kısım "Hulâsa-i Kitâb" başlıklı Farsça nazımla bitirilmiştir.
Eserin Konu Başlıkları 1-5. Bab: Mekârim-i ahlâk, hükümdarlar, adalet ilkesi, ulemanın ihlâs ve itikadı, mahlukata şefkat gösterme ve cömetlik vasfı. 6-10. Bab: Takva ve verâ…, sabır, şükür ve rızâ, hakaret etmenin kötülüğü, kanâatin övülüp hırs ve tama‘ın kötü görülmesi. 11-14. Bab: Nefs ve riyâzet, âdâb-ı muhabbet ve dostları himaye, haklar, ilm-i firasaet, iyilerle birlikte olup, kötülerin dostluğundan kaçınma, güçlü iken afv(yolunu tercih) etme Hâtime: Bazı âdâb (kuralları) ve hükemânın zikretmiş olduğu nasihatler: Dört "fasıl"dan oluşmaktadır. 1-4. Fasl: Âdâb-ı muâşeret, …., konuşma âdâbı ve onun gereklilikleri, durma ve hareket etme âdâbı, yemek yeme dâb-ı, köle ve hizmetçi terbiyesi, ilm-i siyaset ve siyaset âdâbı.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Felsefî,Memzûc