| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 444 |
| Eser Adı | Hayriyenâme |
| Müellif Tam Künyesi | Yûsuf b. Abdullah Rehavî-er-Ruhavî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Nâbî |
| Yüzyıl (Hicri) | 12. |
| Yüzyıl (Miladi) | 18. |
| Vefat Tarihi Hicri | 1124 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1712 |
| Dil | Türkçe |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Hacı Mahmud Efendi |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 05196 |
| Varak Numarası | 1b-55a vr. |
| Hattat-Müstensih | es-Seyyid İsmâil |
| Yazma Kayıt Yeri | Gördük/كوردك Kazası |
| Yazma İstinsah Tarih | 1144H |
| Yazı Türü | Nesih |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Çevirisi: Türkçe | Hayriyye-i Nabi, Haz. Mahmut Kaplan, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi, 2008. |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Müellif Hayriyye adıyla da meşhur olan bu manzum eserini 1113 (1701) yılında oğlu Ebü'l-Hayr Mehmed Çelebî’ye ömrü boyunca karşısına çıkabilecek bazı hususlarda kendisine yardımcı olması için kaleme almıştır. Eser bu açıdan gençler için yazılmış bir nasihatnâme özelliği de taşımaktadır. Müellifin ifadesiyle eserin asıl telif nedeni ise şöyledir: "Sen âlim bir ailenin çocuğusun. Sende kötü huylardan eser yoktur. Bende olan bütün özellikler, güzellikler sende de vardır. Sende utanma ve görgü yaratılıştan vardır. Babanın nefesi evlat üzerinde etkilidir. Sana kulağına küpe olsun diye gönül madeninden çıkardığım incileri nazım ipliğine dizdim". Eser müellifin oğlunun şahsında tüm gençler için dinî ve ahlâkî birtakım nasihatleri ihtiva eder. Eser giriş kısmıyla birlikte toplam 1160 beyit ve yer aldığı eserin otuz beş bölümden müteşekkildir. |
| Eserin Konu Başlıkları | [Dibâce/mukaddime]: Tevhîd. 1-5. Babanın durumu, sebeb-i nazm, nasihatname, İslâm’ın şartı, din için gerekli ilk şey/kelime-i şehâdet. 6-10. Namazın faziletleri, orucun faziletleri, hac ve faziletleri, sadaka ve zekâtın fazileti, ilim ve ilim tahsili. 11-15. Allah’ı bilme, İstanbul’un şerefi/güzelliği, güzellik, istiğnâ, alay ve mizahın zaraları. 16-20. İkram ve lütufun şerefi, güzel ahlâkın üstünlüğü, nifakı nehyettme, remil ve nücum ilmiyle uğraşmayı nehyetme/remil ve nücûm ilimlerin zaraları, [içki ve uyuşturucunun zararları]. 21-25. [Giyinme], süslenme’de aşırılığın nehyi, yalanın nehyi, bahar’ın ferahlığı, güzelliği, vezinli sözlerin/şiirin güzelliği. 26-30. Sabırın şerefi, ziraat, [paşalık], kadılık/mahkeme kurumunu nehyetme, tavla ve satranç. 31-35. Divan hocalığı, iksir ve kimya [ile uğraşmanın zararları], söz taşımanın zararaları, tıp ilminin gerekliliği, hayır dua. |
| Eserin Telif Tarihi | 1113H |
| Notlar | Detaylı bilgi için bk. Hayriyye-i Nabi, haz. Mahmut Kaplan, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi, 2008, s. 117; Emine Yeniterzi, “Anadolu Türk Edebiyatında Ahlâkî Mesneviler”, Türkiye Araştırmaları Dergisi, V/10 (2007), s. 433-468. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Genel |
