| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 477 |
| Eser Adı | Pendnâme |
| Eserin Anılan Diğer İsimleri | Pendnâme-i na'îmüddin |
| Müellif Tam Künyesi | Halil Naîmüddin-i Temeşvârî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Naîmî; Naîmüdin Temeşvârî |
| Yüzyıl (Hicri) | 12. |
| Yüzyıl (Miladi) | 18. |
| Vefat Tarihi Hicri | 1182 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1768 |
| Dil | Türkçe |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Ali Nihat Tarlan |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 00013 |
| Varak Numarası | 1b-14a vr. |
| Yazı Türü | Nesih |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Pendnâme-i Naîmüddin adıyla da anılan bu eser, çeşitli ahlâkî öğretileri, tehbihler üzerinden (yaklaşık 345 beyitle) manzum olarak nasihat eder şekilde veren bir kitaptır. Bu açıdan eser nasihatnâme türündendir. Süleymaniye Ktp. İzmir nr. 00608'deki yazmada (vr.13 b) eserin sonlarına doğru bir beyitte ebced hesabıyla bir tarihlendirme yapılmıştır. Bu tarihlendirmenin eserin telif tarihi olması kuvvetle muhtemaldir. Çünkü bu tür uygulamalar o dönemlerde yazım kültüründe özellikle manzum eserlerde çokça görülmektedir. Buna göre eser hicrî 1178'de telif edilmiştir. Ayrıca müellif eserinin son kısımlarına doğru, Temeşvar'da yaşadığını, sonrasında İstanbul’a gelip burda bir ev satın aldığını ancak evin daha sonra (hicrî 1169'da) bir yangın esnasında çok hasar gördüğünü belirtmektedir. Bundan sonra bir müddet kirada oturduğunu; ancak rahat edemeyince 150 altın borç alıp bu hasarı onarıp tekrar aynı evde oturmayı düşündüğünü bu esnada da bazı talihsizlikler yaşadığını ve aldığı bu borç da yetmeyince dönemin sadrazamından yardım talep ettiğini ifade etmektedir. Müellif bu ve hayatından daha birçok hususu eserinde özellikle ders çıkarılması için anlatmaktadır. Bu hayat tercübelerini çeşitli darb-ı mesel/atasözü ve özlü sözlerle vermektedir. |
| Eserin Konu Başlıkları | [Dibâce]: Naat; sebeb-i nazm 1-5. Tama‘, sabır, düşmana karşı sabır, fikir, sebebsiz yere âh etmek. 6-10. Gaflet, öfkeli olmama, mazluma karşı öfkeli olmama, yavuzluk, kimseyi sebepsiz yere düşman edinmeme 11-15. Dili tutma, vatan, haktan gafil olmama, edepli olma, hevâdar/hevâperest olmama 16-20. Muhabbet, leyla ü mecnun, aşk, âşık, aşkdan geçmek 21-25. Mecâzî ve hakikî aşk, amel eyleme, sözünde doğru olma, yalancıdan vefā beklememek, komşu hakları. 26-28… Hakkını helâl etme, edepsize aklın olmadığı, Allah’a yakınlık için amel etme, … vb. |
| Eserin Telif Tarihi | 1178H |
| Notlar | Detaylı bilgi için bk. Emine Yeniterzi, “Anadolu Türk Edebiyatında Ahlâkî Mesneviler”, Türkiye Araştırmaları Dergisi, V/10 (2007), s. 433-468. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Tasavvufî Ahlâk |
