| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 525 |
| Eser Adı | Mesîru umûmi’l-muvahhidîn şerh u terceme-i kitâb-ı ihyâu ulûmi’d-dîn |
| Müellif Tam Künyesi | Yûsuf Sıdkî el-Mardinî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Yûsuf Mardinî |
| Yüzyıl (Hicri) | 14. |
| Yüzyıl (Miladi) | 20. |
| Vefat Tarihi Hicri | 1319 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1902 |
| Dil | Türkçe |
| Eserin Türü | Tercüme |
| Eserin Baskısı | haz. Mustafa Koç-Eyyüp Tanrıverdi, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2015. |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | "Osmanlı döneminde çokça okunup itibar edildiği nüshalarının çokluğundan da anlaşılan ve Osmanlı Türkçesi’ne yapılmış çeşitli kısmî tercümeleri de bulunan İhyâ’nın Osmanlı dönemindeki ilk ve tek tam tercümesi Sultan II. Abdülhamid döneminin meşhur âlimlerinden Yûsuf Sıdkî el-Mardinî’ye (ö. 1319/1902) aittir. İlmiyeye mensup çok sayıda âlimin bulunduğu Mardinli Müftüzâdeler ailesinden gelen ve kendisi de Mardin müftülüğü yapmış olan Yûsuf Sıdkî el-Mardinî, Mesîru umûmi’l-muvahhidîn Şerhu Terceme-i Kitâb-ı İhyâü ulûmi’d-dîn adlı bu tercümesini, herkese faydalı olması için matbaada basılması dileğiyle Sultan II. Abdülhamid’e ithaf etmiş, ancak eser basılamamıştır. Yûsuf Sıdkî Efendi, Gazzâlî’nin eserini sadece tercüme etmemiş, aynı zamanda şerhetmiş ve Eş‘arî-Şâfiî geleneğine mensup Gazzâlî’nin İhyâ’da zikrettiği bazı meselelerin Hanefî geleneğindeki karşılığını da belirtmiştir". Gazzâlî’nin dört ana bölüm/ "rubu‘" üzerine kurulu olan bu eseri iman, ibadet, ahlâk, bilgi, âdâb-ı muaşeret, âhiret halleri, kurtarıcı şeyler vb. birçok konuyu işlemiştir. Eserin ana bölümleri ise, "İbadetler, adetler, helâk edici ve kurtarıcı şeyler"dir. Her bir bölümde "Kitâb" başlığı altında çeşitli konular işlenmiştir. Her konunun ve bununla ilgili muhtevanın kendi içinde bütünlüğü çok düzenli olarak oluşturulmuş ve başlıklar kendi arasında dikkatlice taksim edilmiştir. Bu açıdan eser müellifin konular arasında bütün-parça ilişkisinin net olarak görüldüğü en sistematik eserlerinden biridir. Birçok ibadet ve ahlâk konusu fıkhî, tasavvufî ve -müstakil felsefe başlığı altında olmasa da- felsefî/aklî açıdan ele alınmış ve müellif eserinde ilgili mevzu hakkında kendi yorumlarını yoğun olarak işlemiştir. Eser "dinî-tasavvufî ahlâk" eserleri içerisine dahil edilebilir mahiyettedir. |
| Eserin Konu Başlıkları | Mukaddime: Kitabın telif sebebi. I. Rub‘: İbadetler. 1. Kitab: İlim. 2. Kitab: İnanç ilkeleri. 3. Kitab: Temizliğin sırları. 4. Kitab: Namazın sırları ve ehemmiyeti. 5. Kitab: Zekâtın sırları. 6. Kitab: Orucun sırları. 7. Kitab: Hacc’ın sırları. 8. Kitab: Kur’ân okuma âdâbı. 9. Kitab: Zikirler ve dualar. 10. Kitab: Virdlerin tertibi ve geceyi ihyâ etme. II. Rub‘: Âdetler. 1. Kitab: Yeme âdâbı. 2. Kitab: Nikah âdâbı. 3. Kitab: Kazanç ve geçinme âdâbı. 4. Kitab: Helâl ve haram. 5. Kitab: Ülfet, kardeşlik, arkadaşlık/sohbe, muaşeret âdâbı. 6. Kitab: Uzlet âdâbı. 7. Kitab: Sefer âdâbı. 8. Kitab: Semâ’ ve vecd âdâbı. 9. Kitab: Emir bi’l-ma‘rûf ve nehiy ani’l-münker. 10. Kitab: Yaşam tarzı, geçinme âdâbı ve peygamber ahlâkı. III. Rub‘: Helâk Ediciler. 1. Kitab: Kalbin hallerinin (acaib) açıklanması. 2. Kitab: Nefsin riyâzeti, ahlâkın temizlenmesi, kalbin hastalıklarının tedavisi. 3. Kitab: İki şehvetin Kırılması. 4. Kitab: Dilin âfetleri. 5. Kitab: Öfke, kin ve hasedi kötülenmesi. 6. Kitab: Dünya’nın kötülenmesi. 7. Kitab: Mal Sevgisi ve cimriliğin kötülenmesi. 8. Kitab: Şan, Şöhret ve riyanın kötülenmesi. 9. Kitab: Kibir ve ucubun kötülenmesi. 10. Kitab: Böbürlenmenin kötülenmesi. IV. Rub‘: Kurtarıcılar. 1. Kitab: Tevbe. 2. Kitab: Sabır ve şükür. 3. Kitab: Havf ve recâ. 4. Kitab: Fakirlik ve zühd. 5. Kitab: Tevhîd ve tevekkül. 6. Kitab: Muahbbet, şevk, üns ve rızâ. 7. Kitab: Niyet, ihlâs ve sıdk. 8. Kitab: Murakabe ve muhâsebe. 9. Kitab: Tefekkür. 10. Kitab: Ölümün ve ondan sonra (ki hayatın) hatırlanması. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Tasavvufî Ahlâk |
