| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 540 |
| Eser Adı | Malûmât-ı medeniye ve ahlâkiye |
| Müellif Tam Künyesi | Zeynizâde Mehmet Hâzık |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Zeynizâde Hâzık |
| Yüzyıl (Hicri) | 14. |
| Yüzyıl (Miladi) | 20. |
| Vefat Tarihi Hicri | 1328'den Sonra |
| Vefat Tarihi Miladi | 1911'den Sonra |
| Dil | Türkçe |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Baskısı | İstanbul: Kasbar Matbaası, 1328. |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Ana teması eğitim-öğretim olan bu eser özelde çocuklara bireysel terbiyeyi, ailevî ve toplumsal sorumluluk, vatandaşlık duygusu ve sorumluluğu ile devleti oluşturan siyasi mekanizmaları öğretmeyi amaçlayan bir eserdir. Eser bu anlamda iki ana bölüme ayrılabilir. Nitekim eserin ismi de bu hususu özetle açıklamaktadır: Malûmât-ı Medeniye ve Ahlâkîye: Ahlâkî ve Medenî/Siyaset Bilgileri. Ancak eser daha detaylı bir tasnife tabi tutulacak olursak çocukların ve aile bireylerinin aile içi vazifeleri; çocukların kendilerine (bireysel terbiye) ve topluma-çevreye (sosyal) ve devlete (vatandaşlık) karşı vazifeleri; siyaset/malûmât-ı medeniye şeklinde üç bölüme de ayrılabilir. İlk iki bölüm çocuğa vazife ahlâkı vazederken Malûmât-ı medeniye bölümü ise devlet erkini işlemekte ve bunlar hakkında bilgi vermektedir. Bu bölümde de birtakım vazifelerden bahsedilmektedir. Ancak bunlar başlıklara yansıyacak kadar genişçe ele alınmamıştır. Eserin işleniş tarzında müellif her bir başlığı bir "ders" adı altında işlemiş ve bunlara özel numaralar vermiştir. Bu açıdan eser toplam otuz dört dersten müteşekkildir. |
| Eserin Konu Başlıkları | 1-5. Ders: Aile; ebeveynin hak ve vazifeleri; çocukların ebeveynlerine karşı vazifeleri; çocukların büyük anne-baba, kardeş ve yakın akrabalarına karşı vazifeleri; mektep. 6-10. Ders: Çocukların okul, hoca ve arkadaşlarına karşı vazifeleri; millet ve milli egemenlik; Türklük ve Osmanlılık; vatan ve vatanperverlik; çocukların vatanlarına karşı vazifeleri. 11-15.Ders: Çocukların nefislerine karşı vazifeleri; çocukların vücutlarına karşı vazifeleri; çocukların fikri bünyelerine karşı vazifeleri; çocukların ahlâkları hakkında vazifeleri; çocukların diğer insanlara karşı vazifeleri. 16-20. Ders: Çocukların hayvanlar hakkında vazifeleri; idare ve tasarruf; şahsi teşebbüs; kanunlar; kanûn-ı esâsi. 21-25. Ders: Hukuk; vazife; hürriyet; Osmanlı memleketinin idari bölümleri; tebaanın vazife ve hakları. 26-30. Ders: Kuvve-i milliye; kuvve-i kanuniye; kuvve-i icraiye; kuvve-i maliye; kuvve-i askeriye. 31-34. Ders: Kuvve-i inzibatiye; kuvve-i adliye; kuvve-i ilmiye; kuvve-i belediye. |
| Notlar | Detaylı bilgi için bk. Hasan Meydan “Zeynizâde Mehmet Hazık” Son Dönem Osmanlı Ahlâk Terbiyecileri ve Ahlâk Terbiyesi, (haz. İsmâil Kurt-Seyit Ali Tüz, İstanbul: Ensar Neşriyat-İslâmî İlimler Araştırma Vakfı, 2015, s. 113-148. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Felsefî,Memzûc |
