Telif

Ahlâk-ı hamîdî

Yazar : Hüseyin Remzi

Detaylar

Katalog Türü	Ahlak
Eser Numarası	541
Eser Adı	Ahlâk-ı hamîdî
Müellif Tam Künyesi	Doktor Miralay Hüseyin Remzi
Müellif Bilinen Kısa Adı	Hüseyin Remzi
Yüzyıl (Hicri)	14.
Yüzyıl (Miladi)	20.
Vefat Tarihi Hicri	1328'den Sonra
Vefat Tarihi Miladi	1911'den Sonra
Dil	Türkçe
Eserin Türü	Telif
Eserin Baskısı	İstanbul: Mahmud Bey Matbaası, 1310.
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri	Felsefî ahlâk türü eserler arasında yer alan içeriğe sahip olmakla birlikte dinî ahlâka oldukça yer verilmiş bir eserdir. Eserin mukaddimesine ahlâkın tanımını felsefî açıdan yaparak başlayan müellif daha sonra ahlâk ilminin önce saâdet kavramı üzerinden; sonrasında ise insanın sorumluluk ve vazifeleri açısından tanım ve tarifine yer verir ve mukaddimeyi bu ilmin kısımları ile bitirir. Burada ilmî ve amelî ahlâk diye iki cihete ayrılan ahlâk ilminin bu cihetlerden birine marifet-i nefs diğerine usûl-i ahlâk da denmektedir. "İlki sarf-ı nazar-ı ahvâl-i ruhâniyyeyi diğeri ise amele-i yani vezâif-i beşeriyyeyi" kapsamıştır. Eser marifet-i nefs ve hikmet-i ameliyye başlıklı iki fasldan müteşekkildir. Fasıl içerisinde alt başlık olarak verilen bab ibareli bölümler iki fasılda ayrı olarak verilmemiş birinci fasıl’ın son babı (dördüncü bab) ikinci fasıl’dan da devam etmiştir. Buna göre eser bab olarak da başlıklandırılmış olup ve toplam on iki babdan müteşekkildir. Eser felsefî ahlâk eseri olmakla birlikte konular ilgili âyetler verilerek işlenmektedir.
Eserin Konu Başlıkları	Mukaddime: Ahlâkın tanımı: Ahlâk ilminin tanımı ve kısımları. Birinci Fasıl: Mârifet-i nefs: 1. Bab: Ahvâl-i nefsâniyye: Cesed ile ruh, insanî ruhun vasıfları, maddi ve tabiî fiillerin vasıfları, ihtisâs-ı beşerî, ruhun faaliyeti, beşerî irade, beşerî cüz’î irade 2. Bab: Beşerî iradenin bir illet ve sebep üzerine bina olması, iştiyak, nefsâniyyât, menfaat, 3. Bab: Ulviyet-i beşeriye, beşerî vazifer, vazife nedir?, vezâif-i beşeriyyeni genel olup istisna kabul eylemesi 4. Bab: Vaz edilen kanunların mekârim-i ahlâka güzel tesir edip etmediği ikinci fasıl. Hikmet-i ameliyye. 5. Bab: Beşerî vazifeler. 6. Bab: Zatî/şahsî vazifeler: iffet, hıfz-ı sıhhat, insanî yetkinlik, mearif. 7. Bab: Ameller ve mesâî. 8. Bab: Genel insani vazifeler/vezâif-i beşeriyye-i umûmiyye: aile, evlilik, evlat, ebeveyne itaat. 9. Bab: Cemiyet-i beşeriyye: adalet, şahsi savunma hakkı, yalan, iftira, terzil, nemmamlık, iki yüzlülük, övme, sohbet/arkadaşlık âdâbı, mâlâyâni, şefkat, ubudiyyet, kin, intikam, haset, kibir ve ğurur. 10. Bab: Yaratılış olarak insandan aşağı olan varlıkları hakkında vezâif-i beşeriyye. 11. Bab: Vezâif-i ubûdiyet-i beşeriyye: Ubûdiyet-i beşeriyye, ispat-ı vâcibü’l-vücûd, tabiî deliller, insanın yaratılışıyla ispat-ı vâcibe istidlal, fikr-i beşeriyyeden istidlalat-ı vacip, ihtisâsâtımızdan alınmış olan istidlal. 12. Bab: Sıfat-ı ilâhiyye, aşk ve muhabet-i rabbâniyye, hissiyyât-ı dîniyye: sıfat-ı ilâhiyye, sıfat-ı sübûtiyye, ibadet-i hafiyye, ibadet-i alâniyye, ibadet-i âmme.
Notlar	Detaylı bilgi için bk. M. Tayfun Amman, “Hüseyin Remzi Miralay”, Son Dönem Osmanlı Ahlâk Terbiyecileri ve Ahlâk Terbiyesi, (haz. İsmâil Kurt-Seyit Ali Tüz, İstanbul: Ensar Neşriyat-İslâmî İlimler Araştırma Vakfı, 2015, s. 281-298.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması)	Felsefî Ahlâk