Telif/Tercüme

Medâricü'l-kemal

Yazar : Efdalüddîn-i Kâşânî, Baba Efdal.

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 556
Eser Adı Medâricü'l-kemal
Eserin Anılan Diğer İsimleri Medâricü'l-kemal ilâ meârici'l-visâl, [Tercümetü'l-güşâyişnâme]
Müellif Tam Künyesi Efdalüddin Muhammed b. Hasen b. Muhammed Merâkî-i Kâşânî
Müellif Bilinen Kısa Adı Efdalüddîn-i Kâşânî, Baba Efdal.
Yüzyıl (Hicri) 7.
Yüzyıl (Miladi) 13.
Vefat Tarihi Hicri 667
Vefat Tarihi Miladi 1269
Dil Arapça
Kütüphane Adı Nuruosmaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Nuruosmaniye
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 04931-003
Varak Numarası 58b-74a + 74b-75a vr.
Yazı Türü Nesih
Eserin Türü Telif/Tercüme
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Eser müellifin Güşâyişnâme adıyla da meşhur olan Medâricü'l-kemâl adlı Farsça eserinin, arkadaşı Ebü'l-Mekârim ed-Deylemî adıyla meşhur Şemseddin Muhammed b. Muhammed b. Dervâkûş'un talebi üzerine kendisi tarafından yapılan Arapça tercümesidir. Daha çok nefsin kemâli üzerine kurulu bu eser, insan nefsinin olgunlaşması, noksanlıkları, insanın diğer canlılardan farkı, saadet ve şekâveti, nefsin tanımı ve kuvveleri, bilginin faydaları bunun nefsin kemaline etkisi, akıl baliğ olmanın kemâle etkisi vb. konulara değinmektedir. Toplamda sekiz bölüme ayrılmış olup her bölüm "el-fetih" adlı başlıklarla adlandırılmıştır. Eserin Farsça aslında ise bu başlıklar "güşâyiş" adıyla verilmektedir.
Eserin Konu Başlıkları [Dîbâce], âğâz-ı sahn. Birinci fetih: İnsanın cevherinin ortaya konması. 1. Fasıl: İnsan sınıfları arasında bu söze muhatab olan o kimsenin ayırt edilmesi hakkında. 2. Fasıl: Nefs lafzının tarifi. 3. Fasıl: İnsan nefsinin kuvvelerinin sayımı, insannın uzuvları/aletleri ve insanın kuvveleriyle ve zatıyla yaptıkları. 4. Fasıl: İnsan başka bir şeydir. 5. Fasıl: İnsan tüm canlı sınıflarının onunla ortak olduğu başka bir şeydir ve buna hayvânî nefs denir. 6. Fasıl: İnsânî nefsin cevherine ve bu nefse has hallerin tafsilatına dair tenbîh. İkinci fetih: İnsanın diğerlerinden ayrıldığı şey: Tek bir fasıldır. Üçüncü fetih: Noksanlık ve kemalini ortaya çıkarması yönüyle insanın mertebelerinin izahı. 1. Fasıl: Kemâl ve noksanlık hallerine dair haberler. 2. Fasıl: İnsanlardan nakıs olanların kısımları. 3. Fasıl: Övülen noksanlığın mertebeleri. 4. Fasıl: İnsanların ilm, ahlâk ve amel bakımından en hayırlılarının haberleri. Dördüncü fetih: İnsanın kemâle erişme özelliğine yardımcı sebepler. Beşinci fetih: Akleden nefis ile kemal arasını dönüştüren engelleyici sebepler. Altıncı fetih: Kemale delâlet eden işaretler. Yedinci fetih: Kemâle ulaşmaya yardımcı olan sebeplerin tahsîli. Sekizinci fetih: Kemâle erişmenin faydasının ortaya çıkarılması. [Hâtime] Fasıl: Eserin telifi/tercüme hakkında.
Notlar Ahmed Sevgi, "Efdalüddîn-i Kâşânî", DİA, 1994, X, s. 453-455.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Felsefî,Memzûc