Telif

Medâric-i kemal

Yazar : Efdalüddîn-i Kâşânî, Baba Efdal.

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 557
Eser Adı Medâric-i kemal
Eserin Anılan Diğer İsimleri Medâricü'l-kemal ilâ meârici'l-visâl; güşâyişnâme
Müellif Tam Künyesi Efdalüddin Muhammed b. Hasen b. Muhammed Merâkî-i Kâşânî
Müellif Bilinen Kısa Adı Efdalüddîn-i Kâşânî, Baba Efdal.
Yüzyıl (Hicri) 7.
Yüzyıl (Miladi) 13.
Vefat Tarihi Hicri 667
Vefat Tarihi Miladi 1269
Dil Farsça
Kütüphane Adı Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Beşir Ağa
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 00195-003
Varak Numarası 64b-91b vr.
Hattat-Müstensih Es'âd b. Muhammed b. Abdülcabbâr b. Ahmed et-Tûsî
Yazma İstinsah Tarih 0689H
Yazı Türü Talik
Eserin Türü Telif
Eserin Baskısı Musannefât-ı Efdalüddin Muhammed Merâkî-i Kâşânî(içinde), hz. Mücteba Mînovî ve Yahyâ Mehdevî, I-II, Tahran, 1331-1337, s. 3-52.
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Daha çok nefsin kemâli üzerine kurulu bu eser, insan nefsinin olgunlaşması, noksanlıkları, insanın diğer canlılardan farkı, saadet ve şekâveti, nefsin tanımı ve kuvveleri, bilginin faydaları bunun nefsin kemaline etkisi, akıl baliğ olmanın kemâle etkisi vb. konulara değinmektedir. Müellif daha sonra arkadaşı Ebü'l-Mekârim ed-Deylemî adıyla meşhur Şemseddin Muhammed b. Muhammed b. Dervâkûş'un talebi üzerine eseri Arapça'ya tercüme etmiştir. Eser toplamda sekiz bölüme ayrılmış olup her bölüm "güşâyiş" adlı başlıklarla adlandırılmıştır.
Eserin Konu Başlıkları [Dîbâce], âğâz-ı sahn. Birinci güşâyiş: İnsanın cevherinin ortaya konması. 1. Fasıl: İnsan sınıfları arasında bu söze muhatab olan o kimsenin ayırt edilmesi hakkında. 2. Fasıl: Nefs lafzının tarifi. 3. Fasıl: İnsan nefsinin kuvvelerinin sayımı, insannın uzuvları/aletleri ve insanın kuvveleriyle ve zatıyla yaptıkları. 4. Fasıl: İnsan başka bir şeydir. 5. Fasıl: İnsan tüm canlı sınıflarının onunla ortak olduğu başka bir şeydir ve buna hayvânî nefs denir. 6. Fasıl: İnsânî nefsin cevherine ve bu nefse has hallerin tafsilatına dair tenbîh. İkinci güşâyiş: İnsanın diğerlerinden ayrıldığı şey: Tek bir fasıldır. Üçüncü güşâyiş: Noksanlık ve kemalini ortaya çıkarması yönüyle insanın mertebelerinin izahı. 1. Fasıl: Kemâl ve noksanlık hallerine dair haberler. 2. Fasıl: İnsanlardan nakıs olanların kısımları. 3. Fasıl: Övülen noksanlığın mertebeleri. 4. Fasıl: İnsanların ilm, ahlâk ve amel bakımından en hayırlılarının haberleri. Dördüncü güşâyiş: İnsanın kemâle erişme özelliğine yardımcı sebepler. Beşinci güşâyiş: Akleden nefis ile kemal arasını dönüştüren engelleyici sebepler. Altıncı güşâyiş: Kemale delâlet eden işaretler. Yedinci güşâyiş: Kemâle ulaşmaya yardımcı olan sebeplerin tahsîli. Sekizinci güşâyiş: Kemâle erişmenin faydasının ortaya çıkarılması. [Hâtime] Fasıl: Eserin telifi/tercüme hakkında.
Notlar Ahmed Sevgi, "Efdalüddîn-i Kâşânî", DİA, 1994, X, s. 453-455.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Felsefî,Memzûc