Telif
Risâle fi’l-irâdeti’l-cüz'iyye ve ef’âli’l-ibâd
Yazar : Seyyid Muhammed el-Gümülcinevî Gümülcineli Muhammed Efendi
Detaylar
| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 675 |
| Eser Adı | Risâle fi’l-irâdeti’l-cüz'iyye ve ef’âli’l-ibâd |
| Müellif Tam Künyesi | Muhammed b. Ahmed el-Gümülcinevî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Seyyid Muhammed el-Gümülcinevî; Gümülcineli Muhammed Efendi |
| Yüzyıl (Hicri) | 12. |
| Yüzyıl (Miladi) | 18. |
| Vefat Tarihi Hicri | 1203 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1788 |
| Dil | Arapça |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Esad Efendi |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 01180 |
| Varak Numarası | 1b-11a vr. |
| Yazma İstinsah Tarih | 1159H |
| Yazı Türü | Nesih |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Kulların fiilleri ve özellikle irâde-ihtiyar-ı cüz'î meselesini eserinde işleyen müellif eserin girişinde bu meseleyi dair çeşitli görüşlere yer verir. Öncelikle Ehl-i sünnet ve'l-cemaat görüşüne, sonrasında ehl-i cebr ve ehl-i kader'in görüşüne, sonrasında ise müstakil olarak Ebü'l-Hasen el-E'şârî'nin ve Ebû Mansûr el-Mâturîdî'nin görüşlerine yer vermiştir. Sonrasında ise müellif meselenin tahkik ve takririni yapar. Konu bağlamında bazı sorular zikredip bunlara cevaplar verir. Son olarak ise meseleyi saadet ve şakavet(kesb) bağlamında ele alır. Ancak bu metinin bir ksımı müellife ait bir metin olmayıp kurgusu müellife aittir. Nitekim eserin nerdeyse yarısı alıntıdır ve müellif bunun alıntı olduğuna dair hiçbir atıfta bulunmamıştır. Eserin müellif tarafından kaleme alınan giriş ifadelerinden(1b-2a vr.) sonra "... Ehli sünnet ve'l-cemâat alimleri demiştir ki kulun cüz'î ihtiyârı vardır..."(2a vr.) kısmından itibaren "... işte burada (o hususta) görüşler vardır..."(3a vr.)'a kadar müellif kendi ifadelerine yer vermiş, sonrasında ise 3a-8a varakları arasındaki metin Süleymaniye Yazma Eser Ktp. Resid Efendi nr. 01026'da 212b-213b varakları arasında ازنكميد (ازميد) kasabasında hicrî 1131 yılının Rebîülevvel ayında -müellif Gümülcinevî'nin metninden yaklaşık 20-25 yıl önce- telif edilen ve Osmân b. el-Hâc Muhammed tarafından 15 Ramazân 1173 tarihinde istinsah edilen risâle fî Şerhi Bahsi'l-irâdeti'l-cüz'iyyeti'l-vakıati fi't-Tarîkati'l-Muhammediyye adlı eserin metni ile tamamen lafız olarak aynıdır. Ancak 8a varağından sonraki metninde de irâde-i cüz'iyyeye dair önceki metinlere ait benzerlik mevcuttur. Eserin tespit edebildiğimiz en eski nüshası hicrî 1159 yılında istinsah edilmiştir. Bu tarih müellifin vefatından yaklaşık 44 yıl öncedir. Vefat tarihinin kesinliği net olmamakla birlikte buna göre eserin müellifin gençlik dönemi eserlerinden olduğunu söylemek mümkündür. |
| Eserin Telif Tarihi | 1159H'den önce |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Kelâmî Ahlâk |