Detaylar
| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 696 |
| Eser Adı | Zübdetü’l-hakåik |
| Eserin Anılan Diğer İsimleri | Şerh-i vasiyetnâme-i birgivî |
| Müellif Tam Künyesi | Mustafa b. Muhammed b. Mustafa el-Güzelhisârî el-Hanefî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Mustafa Hulûsî el-Güzelhisârî |
| Yüzyıl (Hicri) | 13. |
| Yüzyıl (Miladi) | 19. |
| Vefat Tarihi Hicri | 1235 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1837 |
| Dil | Türkçe |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | İbrâhîm Efendi |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 00496-003 |
| Varak Numarası | 187b-299a vr. |
| Hattat-Müstensih | Muhammed Arif b. Süleyman |
| Yazma Kayıt Yeri | Medîne-i Hz. Hâlid [b. Zeyd (Ebû Eyyüp) el-Ensârî: Eyüp/İstanbul] |
| Yazma İstinsah Tarih | 1194H |
| Yazı Türü | Nesih |
| Eserin Türü | Şerh |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Eser Muhyiddin Muhammed b. Pîr Ali el-Hanefî el-Birgivî (ö. 981/1573)’nin Vasiyetnâme adlı Türkçe eserinin aynı dilde kaleme alınmış şerhidir. Müellif eserin girişinde Birgivî'nin bu eseri için şu ifadeleri kullanılır: "…Şeyh Takiyyüddin el-Birgivî Mehmed Efendi'nin Vasiyetnâme'si zarûrât-ı dîniyyeyi ahlâk-ı enîsiyyeyi dakâik-i şer'iyyeyi ve ilzâm-ı ilâhiyyeyi ve iltizâm-ı ibâdiyyeyi icmâlen câmi' (...) olup (...) hususen akâid-i Ehl-i sünnet cümlesinin aslı ve ziyâde eşrefi ve ehemmiyy olduğundan bu abd-i âciz sâbıken anları beyân içûn edille-i akliyye ve hüccet-i nakliyye ile tahkîk-i makam ederek...." Bu ifadelere göre müellif eserin fıkıh, ahlâk ve akaid ilimleri yönüyle önemli olduğunu ve eseri aklî ve naklî delillerle açıklamaya çalıştığını belirtmektedir. Bu pasajların devamında müellif, bu yüzden öncelikle eseri "Envârü's-Sâlikîn" şeklinde isimlendirdiğini ancak daha sonra umumuma da yayılması için bazı meseleleri 3 Ramazân 1168 tarihinde metne ilhak ederek eseri yeniden şekillendirdiğini ifade edip bunun muhtasar bir şerh-i olduğunu da kasderek "Zübdetü'l-hakâyık" şeklinde isimlendirdiğini belirtmektedir. |
| Eserin Konu Başlıkları | A. İman: (İman esasları) 1. [Allah'a iman]: Selbî ve sübûtî sıfatlar. 2. [Meleklere iman]: Cebrâil, Azrâil, İsrâfîl. 3. Kitaplar[a iman]. 4. Allah'ın elçileri[ne iman]: Hz. Muhammed: miraç, eşleri ve çocukları, vahyin gelişi, evliyanın kerameti, [hulefâ-i râşidîn]: Ebûbekir, Ömer, Osman, Ali. 5. Kabir azâbı ve [âhirete iman]: Kıyamet alametleri, kıyamet, mîzân, sırât, havz(-ı kevser), cennet ve cehennem. 6. Kaza ve kader[e iman]. 7. İman, İslâm, mezhepler, din ve millet. 8. Ef'âl-i mükellefîn: Farz, vâcip, mübah, haram, mekrûh, sünnet, müstehab. B. Ahlâk. 1. Ahlâk-ı zemîme ve ahlâk-ı hamîde. 2. Takvâ. 3. [Uzuvların afetleri]: Kulağın, gözün, elin, karnın(mide), cinsellik uzvunun, ayakların, dilin, sövme/küfretmenin afetleri. 4. Küfür lafızları. 5. Ahiret yoluna sâliklere vasiyet/nasîhatler. C. Fıkıh. 1. [Ölüm]: Ölümü yaklaşanlara ve vefat edenlerle ilgili vasiyet/nasîhatler, iskât-ı salat, kabri kazma, kefenleme, cenâzeyi yıkama, cenâze namazı kılma, kabirde ölü için Kur'ân okuma, (ölünün) oruç kefâreti ile ilgili hususlar, telkîn. 2. [Taharet]: İstincâ, abdest: farzları, sünnetleri, mekruhları. Abdesti bozan şeyler, gusül: farzları, sünnetleri, vacipleri. 3. Namaz: Namazın dışındaki(şart) ve içindeki(rükûn) farzları, vacipleri, sünnetleri, mekruhları, namazı bozan davranışlar, tahiyyât ve teşehhüd, salavatlar, senâ ve istiftâh(sıbhâneke duası), kunût, müsebbiât-ı aşere(namazlardan sonraki sure ve ayetlerden oluşan dualar). 4. Hayız halleri, nifâs, teznîb: ikiz doğuran kanıdının nifası. |
| Eserin Telif Tarihi | 3 Ramazân 1168H |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Genel |