Tercüme

Bülbülistân der nazîre-i gülistân

Yazar : Kazasker Mustafa İzzet Efendi

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 705
Eser Adı Bülbülistân der nazîre-i gülistân
Müellif Tam Künyesi es-Seyyid Mustafa İzzet
Müellif Bilinen Kısa Adı Kazasker Mustafa İzzet Efendi
Yüzyıl (Hicri) 13.
Yüzyıl (Miladi) 19.
Vefat Tarihi Hicri 1292
Vefat Tarihi Miladi 1876
Dil Türkçe
Eserin Türü Tercüme
Eserin Baskısı İstanbul: Mühendisoğlu ve Kulları Matbaası, 1286.
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Eser Hz. Ali'nin Sad Kelime adıyla meşhur olmuş hikmetli sözlerini içeren bu eser, Mevlanâ Abdurrahmân Câmî'nin Farsça olarak bu eser üzerine yaptığı şerhininin manzûm Türkçe tercümesidir. Eserde ilk olarak Hz. Ali'nin Arapça sözüne, sonrasında ise Abdurrahmân Câmî'nin Farsça manzûm şerhine ve sonrasında mütercimin bu şerh için yaptığı tercümesine yer almaktadır. Ancak mütercim ilk cümlede Câmî'nin manzûm şerihine yer vermemiştir. Câmî'nin şerhi "tercüme" başlığı altında, mütercim tarafından yapılan Türkçe çevirisi ise "et-Türkî" başlığı altında verilmiştir. Eserde Hz. Ali'nin hikmetli sözlerinden "eğer örtü kalsa yine de (imanım) yakinen artmaz" sözü ilk sırayı alır. Eser son olarak ise "ahmakın kalbi dilinin arkasındadır" sözünün tercümesi ile bitir.
Eserin Konu Başlıkları Eserde yer alan bazı konular: Örtü kalksa bile imanın artmayacağı, insanların uykuda olması, insanların babalarına benzemesi, kadrine bilenin helak olmayacağı, her işin kıymeti, nefsini bilmek, kişinin diline bağlı olması, dilin tatlılığının faydası, iyilik, cimrilik, söylenene bakılması gerektiği, sabırsızlık, kibir, bağiy, sû-i edep, hırs, hased, aklın eksikliği, dile sahip çıkmak, cahillik, Allah kendi kadrini bilenlere merhamet eylesin, mirâ'/şüphe, intikam, adilik, istişâreyi terk etmek, yalancılık, bezmişe vefa olmaz, takvâdan daha şerefli bir saygınlık olmaz, tevbe, İslâm'dan daha büyük bir şerefin olamayacağı, verâ', az konuşmak, özrün sık sık tekrar edilmesi, selâmet, kişinin nifâkı zillettir, düşmanın en büyüğü, mâlâyâni ile meşğul olmak, tama', çokça mizâhın zararı, şehvetin kölesi olmak, ümitsilik, aklın zannı, edeb, hırslının utanması olmaz, kötülük, hikmet mü'minin yitik malıdır, başkasına vaaz u nasîhat edeni asıl mutlu kimse olduğu, ahmakın kalbi, ... vb. [Sözler]: İslâm'dan daha büyük bir şeref yoktur; Tevbe'den daha çok kurtarıcı olabilecek bir şefaatçi yoktur.; Özrün tekrarı (eski) günahları hatırlattırır; Rahatlık ümitsizlikle beraberdir; Kişi dili yüzünden mahvolur; Nice çabalayanlar vardır ki zarardadır; Söyleyene değil, söylenilene bak; Allah kendi kadrini bilenlere merhamet eylesin; Kim kendisini ilgilendirmeyenleri talep ederse kendisini ilgilendirenleri de kaybeder; Bezmişe vefa olmaz; Takvâdan daha şerefli bir saygınlık olmaz; Kişinin nifâkı zillettir; Bela esnasında sabırsızlık eksik çileyi arttırır; Düşmanlık kalbi meşgul eder; Edep aklın suretidir; İştahlıkta sıhhat yoktur; Vera'dan daha güzel bir kale/sığınak yoktur; Selamet'ten daha güzel bir elbise yoktur; Kişi bilmediğinin düşmanıdır; Şehvetin kölesi satın alınan bir köleden daha zelildir; Hırslının utanması olmaz; Aklın zannı kehanettir; Hikmet mü'minin yitik malıdır; Ölçü kaçırıldığında tedbirde sapma olur; İhsan dili keser; Mutlu başkasına vaaz u nasîhat edendir, Ahmakın kalbi dilinin arkasındadır... vb.
Notlar Eserin içeriği Süleymaniye Ktp. Zühdü Bey nr. 00597'deki matbuu nüsha dikkate alınarak oluşturulmuştur.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Dinî,Tasavvufî Ahlâk