Katalog Türü | Ahlak |
Eser Numarası | 733 |
Eser Adı | Minhâcü'l-yakin şerhu edebü'd-dünyâ ve'd-dîn |
Eserin Anılan Diğer İsimleri | Şerhu edebü'd-dünyâ ve'd-dîn; Mihâcü'l-yakîn |
Müellif Tam Künyesi | Üveys Vefâ b. Muhammed b. Ahmed b. Halîl b. Dâvûd el-Erzincânî |
Müellif Bilinen Kısa Adı | Hanzâde, Üveys-i Hanzâde. |
Yüzyıl (Hicri) | 13. |
Yüzyıl (Miladi) | 20. |
Vefat Tarihi Hicri | 1328'den Sonra |
Vefat Tarihi Miladi | 1910'dan Sonra |
Dil | Arapça |
Eserin Türü | Şerh |
Eserin Baskısı | İstanbul: Mahmûd Bey Matbaası, 1328. |
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Eser Mâverdî'nin (Ebü'l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habîb (ö. 450/1058)) Edebü'd-dünyâ ve'd-din adlı eserinin Arapça şerhidir. Eserin matbu nüshasının sonunda müellif bu eserin matbu ve matbu olmayan toplam beş nüshasını karşılaştırdığını daha sonra da tefsir, ahlâk ve hadis kitaplarından istifade ederek tashih ettiğini ifade etmektedir.Bu tashihden sonra 9 Zilhicce 1328 Pazar günü baskıya sunduğunu belirtmektedir. Ancak eserin müellif tarafından temize çekilmesi 11 Recep 1327 Pazar günü İstanbul'da son bulmuştur. Eserde Tedkîk-i Müellefât-ı Şer'iyye meclisi'nin ve reisi Ahmed Râmiz Efendi'nin, Fatih dersiâmının öğrencilerinden Muhammed Recep el-Eyyûbî Efendi'nin, Bâyezid dersiâmlarından Ayıntablı Abbaszâde Lütfî Efendi'nin takrîzleri yer almaktadır. Müellif eseri şerh ederken daha çok cümleler ve pasajları vererek şerh etmiş kelime-kelime şerh etme yöntemini benimsememiştir. Şerhin bazı yerlerinde ilgili cümle-pasajı detaylıca şerh etmiş bunun yanında bazen de birer kelime veya cümleyle izah etmiştir. Ayrıca Mustafa Çağrıcı'nın eser hakkındaki şu ifadeleri de dikkate değerdir: "Şerhte gramer tahlilleri, terimiere getirilen tarifler ve genel açıklamalar yanında asıl metinde adları geçen bütün sahabi, edip, şair, filozof ve diğer kişilerin kısa biyografileri verilmiştir. Sayfa kenarlarına düşülen birkaç not dışında nüsha farkiarına işaret edilmemiştir. Şerhte ayrıca çeşitli alim ve edebiyatçılardan nakiller yapılmış, Abdurrahmân-ı Câmî ve Sa'df-i Şirazı gibi bazı İran şairlerine ait Farsça manzûmelere ve Türkçe beyitlere de yer verilmiştir." |
Eserin Konu Başlıkları | [Mukaddime]/Hutbetü'l-kitâb. 1. Bab: Aklın fazileti ve hevanın zemmi. -Aklın tanımı ve mahalli. - Çocukların zekâsı. - Ahmaklar hakkında bazı haberler/hikayeler. Fasıl: Hevânın kötülenmesi. 2. Bab: İlim edebi. Bu bölümde ilmin fazileti, bütün ilimleri kuşatamama ve kuşatılacak en değerli İlmin din ilimleri olması, ilim öğrenmenin fazileti ile sebebi ve sonucu-takvâ, İlmin kaynakları, sözün kulak tarafından işitilirken kalp tarafından anlaşılıp muhafaza edildiği için sözün anlaşılır olması, dinleyicinin anlayamama durumu, sözün anlaşılmaması ve yazıdan bahsedilir. Daha sonra talebenin uyması gereken edep kaideleri, ulemaya hürmet, hocanın talebelerine karşı dikkat edeceği hususlar açıklanmıştır. 3. Bab: Din edebi hakkındadır. Bu bölümde kulluğun esası, mükellefiyet ve kısımları, ibâdetler ve hikmetleri, haramlar, riyâzatın önemi ve halleri anlatılmaktadır. 4. Bab: Dünya edebi hakkındadır. Bu bölümde insanın acziyeti, âhiret için mükellefiyeti, dünya hayatının önemi, salâhı ve yolları (tabi olunan din, kuvvetli halife, şamil adalet, güvenlik-emn-, devamlı bolluk, büyük arzu) insanı ıslah eden haller, iyiliğin türleri, manileri, insanın maddiyatla alakası izah edilir. 5. Bab: Nefis edebi hakkındadır. Bu bölümde kibir ve gurur, güzel ahlâk, hayâ, hilm ve öfke, doğruluk ve yalan, haset ve çekişme babları vardır. Ayrıca bir fasılda da âdâb ve bu konunun ıstılahı bölümü vardır: susma ve konuşma, sabır ve sabırsızlık, meşveret, sır tutma, mizah ve gülme, fal, mürûet vb. fasıllar vardır. |
Eserin Telif Tarihi | 9 Zilhicce 1328 Pazar |
Notlar | Eserin içerik bilgileri hakkında Süleymaniye Yazma Eser Ktp. Osman Huldi O nr.00293'teki nüshadan istifade edilmiştir. Detaylı bilgi için bk. Mustafa Çağrıcı, “Ebü’d-dünyâ ve'd-dîn”, DİA, 1994, X, 406-408. |
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Genel |