Telif

el-Hevâmil ve’ş-şevâmil

Yazar : Ebû Hayyan et-Tevhîdî

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 78
Eser Adı el-Hevâmil ve’ş-şevâmil
Müellif Tam Künyesi Ebû Hayyân Ali b. Muhammed b. Abbas et-Tevhîdî
Müellif Bilinen Kısa Adı Ebû Hayyan et-Tevhîdî
Yüzyıl (Hicri) 4.
Yüzyıl (Miladi) 10.
Vefat Tarihi Hicri 414
Vefat Tarihi Miladi 1023
Dil Arapça
Kütüphane Adı Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Ayasofya
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 02476
Varak Numarası 1b-169a vr.
Yazı Türü Nesih
Eserin Türü Telif
Eserin Baskısı haz. Ahmed Emin, es-Seyyid Ahmed Sakr. Kahire: Lecnetü't-Telif ve't-Terceme ve’n-Neşr, 1951.
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Bu kitap, Ebû Hayyân et-Tevhîdî’nin İbn Miskeveyh’e yönelttiği sorular (el-hevâmil) ve İbn Miskeveyh’in bu sorulara verdiği cevaplardan (eş-şevâmil) oluşmaktadır.
Eserin Konu Başlıkları Ahlâk bahisleriyle ilgili olanları şunlardır: 2-8. Meseleler: İnsanlar niçin sır saklamaya teşvik edilirler?, insanlar dünya hırslarına rağmen neden zühdü tavsiye ediyorlar?, hayanın sebebi nedir vb.? 11-29. Meseleler: Niçin kişinin yüzüne övülmesi çirkin, arkasından övülmesi güzel karşılanıyor?, neden yumuşaklık hilme, cesaret hiddete mahsustur ikisi bir arada bulunur mu?, zulümden tat almak sözü ve bu konudaki şiir hakkında 42-64. Mesele: Cimri insanlar neden cimriliklerinden dolayı yerilir?, cimrilik ve cömertlik tabiattan mıdır yoksa sonradan mı edinilmiştir?, feraset nedir?, insanın men edildiği şeyi istemesinden kasıt nedir? 71-86. Mesele: İnsanın öfkesinin sebebi nedir?, insan neden elde edemediğini kötüler?, Arap, Fars, Rum, Hind gibi farklı cinslerdeki ortak fazilet nedir? 95-102. Mesele: Neden kadın erkekten daha kıskançtır?, kıskançlık nedir, ne değildir? Tutkuyla bağlantısı nedir?, iyi midir kötü müdür?, vehim kuvvesi, insan nefsine en güzel suret, en latif şekli nasıl yerleştirir?, insanın bu dünyaya tutulup kalacak kadar aşkla bağlanmasının sebebi nedir? 113. Mesele: Niçin "Fikir uyur heva uyanıktır, bu yüzden heva fikre galip gelir" denir? ve "Akıl kopulmuş dost, heva uyulan düşmandır" sözünün anlamı nedir, bu sadakat niçin kopuklukladır, bu düşmanlık da niçin uyma iledir? 123-136. Mesele: Niçin insan doğruları yanlışlara göre daha az uygular?, Niçin insan nafile ibadetler yaparak büyüklenir? 148-156. Mesele: Bazı hukemanın "Faziletli nefsin doğrulukta sükunu ve yalandan nefretinin anlamı nedir?" sözleri hakkındadır, niçin yalancı çok doğru söyler de dürüst insan nadiren yalan söyler?
Notlar Detaylı bilgi için bk. Mahmut Kaya, “Ebû Hayyân et-Tevhîdî”, DİA, 1994, X, 154-157.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Felsefî Ahlâk